Μια κούκλα αφηγείται To «Λα Πουπέ» στο θέατρο «Μελίνα Μερκούρη»

Άρχισαν ο ένας μετά τον άλλο τα θεατρικά σχήματα να ανακοινώνουν το φετινό τους πρόγραμμά. Σε όγκο παραγωγών η σεζόν δείχνει κατά τι συρρικνωμένη, πράγμα λογικό αν αναλογιστεί κανείς την οικονομική κατάσταση που βρισκόμαστε. Ο χρόνος θα δείξει πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα.
Πάντως, ειδικά για τη Θεσσαλονίκη, τα τοπικά σχήματα κάποια στιγμή επιβάλλεται να ανοίξουν πιο πολύ τις πόρτες, να αναζητήσουν λύσεις και ουσιαστικές συνεργασίες εντός και εκτός συνόρων. Κανέναν δεν συμφέρει η εσωστρέφεια και η απομόνωση. Όσοι αρνούνται τις ζυμώσεις και τις γόνιμες συνευρέσεις έχω την αίσθηση πως θα κάνουν τη ζωή τους ακόμη πιο δύσκολη (και απόμακρη). Από αυτή την άποψη, και ανεξάρτητα από το όποιο αποτέλεσμα θα έχει η προσπάθεια, θεωρώ πως είναι προς τη σωστή κατεύθυνση η κίνηση του ΚΘΒΕ να ανοίξει τις πόρτες του σε ξένους σκηνοθέτες και  σε ξένες παραγωγές. Όσο περισσότερο οξυγόνο μπαίνει στην πόλη τόσο το καλύτερο. Το έχουμε άμεση ανάγκη.

Επί του παρόντος, και εν αναμονή των εγχώριων παραγωγών, παρακολουθούμε, στο πλαίσιο των «Δημητρίων», ορισμένες καλοδουλεμένες παραστάσεις προερχόμενες από την Αθήνα. Κοινή συνισταμένη όλων, ο μονολογικός τους χαρακτήρας.

Η επιδημία των μονολόγων

Ο θεατρικός μονόλογος έχει πάρει πια μορφή επιδημίας. Τίποτα δεν τον σταματά. Κάθε θέατρο και από έναν, τουλάχιστο. Κάποιοι βλέπονται, οι περισσότεροι όμως όχι. Το βέβαιον είναι ότι το είδος δεν κινδυνεύει. Η ιστορία έχει  δείξει πως επιβιώνει παντός καιρού και χρήστη. Όλοι βρίσκουν και κάτι που τους βολεύει. Οι συγγραφείς (ταλαντούχοι και ατάλαντοι) γιατί τους δίνει, μεταξύ άλλων, τη δυνατότητα να δημιουργήσουν μορφές αφηγηματικής ευρυχωρίας που επιτρέπουν στο δραματικό τους κόσμο να υπερβεί τα φυσικά χωροχρονικά του όρια, διαπλατύνοντας οι ηθοποιοί γιατί τους προσφέρει τον απόλυτο χώρο προβολής του ατομικού, και οι παραγωγοί γιατί δεν χρειάζεται να χώσουν το χέρι βαθειά στην τσέπη. Τώρα, το γιατί τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται τέτοιες πληθωριστικές τάσεις, εξηγείται.

Καταρχάς είναι ο οικονομικός παράγοντας. Εάν υπήρχαν περισσότερα χρήματα στην αγορά του θεάματος, πολύ αμφιβάλλω εάν θα είχαμε αυτή την, ποιοτικά επίφοβη, υπερπροσφορά. Ο άλλος λόγος, εξίσου σημαντικός, έχει να κάνει με τη θεατρική αύρα του είδους. Δεν είναι τυχαίο το ότι η μόνη περίοδος που αντιστάθηκε στα θέλγητρα του μονολόγου ήταν η εποχή του ρεαλισμού, με το σκεπτικό ότι οι αισθητικές προδιαγραφές του (είτε εντός του έργου είτε ως αυτοτελές πόνημα) λειτουργούσαν διαλυτικά σε σχέση με την ψευδαίσθηση της σκηνικής αληθοφάνειας. Αντίθετα, τον αγκάλιασαν με θέρμη οι πιο εικονολάγνες και θεατρόμορφες εποχές, όπως των Ελισαβετιανών, λ.χ., μα πιο πολύ η δική μας. Μια εποχή-νάρκισσος, όπου κάθε καλλιτέχνης ζει και λειτουργεί πρωτίστως για την εικόνα του. Στο διά ταύτα, τώρα.

Η Πουπέ του Χατζηγιαννίδη

Στον μονόλογο του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη «Λα Πουπέ» (Θέατρο «Μελίνα Μερκούρη»), πρωταγωνιστεί η Ρίκα, μια εκτροχιασμένη ψυχή, πληγωμένη και χαμένη στον κόσμο της. Μοναδική ενασχόλησή της το ράψιμο όμορφων ρούχων  για κούκλες ή για μικρά κοριτσάκια. Καθώς μας αφηγείται την ιστορία της τσαλαβουτά στις λέξεις, στις εικόνες, στις μνήμες, πλάθοντας ένα σύμπαν τρελό όσο και συγκινητικό, καθημερινό όσο και απόμακρο. Περιφέρεται ασταμάτητα σαν ζουζούνι δεξιά και αριστερά, ψαχουλεύει, βάζει ερωτήσεις, τις απαντά η ίδια, κουτσομπολεύει με τρυφερότητα όλα εκείνα τα απλά και καθημερινά που της συμβαίνουν, τόσο απλά που συνήθως τα προσπερνούμε. Μιλά για τα γλυκά που της αρέσουν, τα αμυγδαλωτά που τα καταβρόχθισε ενώ προορίζονταν για τη γριά γειτόνισσά της, την κυρία Νέλλη. Μας ανοίγει την ψυχή και το μυαλό της. Μας εκμυστηρεύεται, εμάς τους άγνωστους της πλατείας, τις πιο μύχιες σκέψεις και επιθυμίες της. Η πινακοθήκη της ζωής της σε δημόσια θέα. Τι άλλο της μένει να κάνει, άραγε; Πού αλλού να τα πει;

Η Πουπέ της Κοκκίνου

Η Άννα Κοκκίνου, από τη φύση της καλλιτέχνιδα εσωστρεφής, βρήκε εδώ το απόλυτο προσωπείο που της ταιριάζει. Φόρεσε μια ολοστρόγγυλη φόρμα (της Χριστίνας Μαθέα —αποδίδω τα εύσημα) και μπήκε σε έναν ρόλο που την ανάγκασε να ψαχτεί αλλού, να αναζητήσει κλειδιά και κώδικες υποκριτικής  πέρα από την ταύτιση. Και τα βρήκε αυτοσκηνοθετούμενη. Βρήκε τόνους και ημιτόνια, παύσεις και σιωπές,  κινήσεις και μορφασμούς, χωρίς να υπερβάλλει, να στρεβλώνει ή να διολισθαίνει σε ευκολίες και αβανταδόρικες λύσεις. Με δεξιοτεχνία διατήρησε το μέτρο της σκηνικής της περσόνα από την αρχή μέχρι το τέλος. Επί ογδόντα λεπτά μπαινόβγαινε στο λειτουργικό και ευφυές σκηνικό του Νίκου Αλεξίου με τα πάμπολλα κουτιά, σαν αυτά που έβαζαν παλιά τις κούκλες, κουτιά μικρά και μεγάλα, τα οποία κουβαλούσε πέρα δώθε χωρίς καμιά λογική. Ή μάλλον θα ‘λεγα, με τη λογική που της επέβαλλε ο ίδιος ο ρυθμός του λόγου και των ανάκατων σκέψεών της. Με αυτή τη λογική έφτιαχνε και γκρέμιζε κόσμους. Σε αυτό το χάρτινο λαβύρινθο τον ετοιμόρροπο, η Πουπέ της Κοκκίνου έδειχνε να  νιώθει σαν στο σπίτι της. Ακόμη και όταν τραγουδούσε τραγούδια με βρώμικους στίχους, μιμούμενη τους λαϊκούς τραγουδιστές,εξέπεμπε μια αύρα οικειότητας. Eξαιρετική η μουσική επένδυση της Γαδέδη.

Συμπέρασμα: το κείμενο κάποιος μπορεί να το ξεχάσει, όχι όμως και τη σκηνική του ερμηνεία. Επίδειξη αυτοελέγχου, λιτότητας και επικοινωνιακής αμεσότητας. Από τις καλές στιγμές στην καριέρα της ηθοποιού.

Αγγελιοφόρος της Κυριακής

19/10/2010