Υπάρχουν σκηνοθέτες, κυρίως νέοι, που ξοδεύουν
άπειρες εργατoώρες προσπαθώντας να δουν πώς και τι πρέπει να κάνουν σε μια
παράσταση κλασικού ρεπερτορίου. Υπάρχουν όμως και άλλοι οι οποίοι σκηνοθετούν
με κλειστά μάτια, δηλαδή από μνήμης. Μια τέτοια περίπτωση είναι ο Σπύρος
Ευαγγελάτος. Ένας καλλιτέχνης που κατέβηκε στην Επίδαυρο περισσότερες φορές από
οποιονδήποτε άλλο. Σύνολο σκηνοθεσιών: 36 (με το Αμφιθέατρο, το ΚΘΒΕ και το
Εθνικό).
Non stop από το 1972, με εξαίρεση την περίοδο 2006-9, όταν ο νέος
καλλιτεχνικός διευθυντής του Ελληνικού Φεστιβάλ επιχείρησε την περίφημη
ανανέωσή του. Φέτος επιστρέφει για 37η φορά στα γνώριμα εδάφη
σίγουρα σοφότερος, όχι όμως και τολμηρότερος. Όσοι από μας έχουμε δει δουλειές
του όλα αυτά τα χρόνια, ξέρουμε
περίπου πού και πώς θα ελιχθεί, τι επιλογές θα κάνει, ανάλογα με το έργο που
έχει στα χέρια του. Δεν κρύβει πια άσσους στο μανίκι του. Βάζει σε λειτουργία
τον αυτόματο και προχωρά. Και αυτό ακριβώς έκανε και με τον περιοδεύοντα
«Οιδίποδα». Τον αντιμετώπισε όπως αρμόζει σε ένα βασιλιά: με σεβασμό, ακρίβεια,
μέτρο ολίγον τι εξπρεσιονιστικά, χωρίς καμιά πρόθεση να ξαφνιάσει, να φρεσκάρει
ή να ανατρέψει. Η παρουσία δύο εμπορικών ηθοποιών δεν άλλαξε ούτε τις διαθέσεις
του ούτε τους προσανατολισμούς του. Άλλαξε όμως κατά τι τη σύνθεση του κοινού
που συνήθως παρακολουθεί τις σκηνοθεσίες του. Είδαμε κόσμο ηλικιακά πολύ νέο,
αλλά και πάρα πολλούς «άσχετους» —τους καταλαβαίνεις από το πώς χειροκροτούν,
πότε χειροκροτούν και ποιους χειροκροτούν στο τέλος.
Ο Μαρκουλάκης πρωτίστως και δευτερευόντως η
Καραμπέτη εισέπραξαν τα πιο θερμά
μπράβο, χωρίς να εντυπωσιάσουν. Έπαιξαν το θέατρο που γνωρίζουν, που σε άλλα
έργα μπορεί να είναι αρκετό, εδώ όμως όχι. Η σκηνική συμπεριφορά του Μαρκουλάκη
έδειξε έναν ηθοποιό που μπήκε προετοιμασμένος στην παράσταση και προσπάθησε στο
μέτρο των δυνατοτήτων του να αντεπεξέλθει σε ένα ρόλο ιδιαίτερο και δύσβατο. Το
πάλεψε. Ως εκεί. Ο ρόλος αποδείχθηκε κατά πολύ πιο μεγάλος από το υποκριτικό
του οπλοστάσιο. Τώρα, το κατά πόσο ο κόσμος το είδε αυτό ή νοιάστηκε καθόλου ή
ενοχλήθηκε, είναι από μόνο του θέμα για άλλη συζήτηση. Πάντως αν κρίνω από τις
εκδηλώσεις του, έδειχνε σαφώς ότι τον Μαρκουλάκη πήγε να δει κι όχι τον
Οιδίποδα. Έτσι απλά, άκομψα και με ανησυχία.
Τα ίδια ισχύουν περίπου και για την κάπως πιο
εξπρεσιονίζουσα Ιοκάστη της Καρυοφιλιάς Καραμπέτη. Κινήθηκε με μεγαλύτερη άνεση
από ό,τι ο σύντροφός της, όχι όμως σε βαθμό να τη θυμόμαστε. Οι μεταξύ τους
σκηνές ήταν πιο πολύ τετ α τετ δυο επωνύμων της σημερινής καταντημένης Ελλάδας
παρά δυο σπουδαίων δραματικών προσώπων σε μια εποχή λοιμού. Δεν ένιωσα να
υπάρχει κάποια (τραγική) χημεία μεταξύ τους. Δεν κατάλαβα ακριβώς η υποκριτική
τους συμπεριφορά σε τι στόχευε, τι ήθελε να μας αποκαλύψει. Πάντως όχι την
άβυσσο της ανθρώπινης ψυχής, το άλυτο μυστήριο που κάνει το έργο μόνιμα σύγχρονο,
τρομακτικά δικό μας. Οι υπόλοιποι ηθοποιοί δεν έκαναν «φάουλ». Όμως δεν έκαναν
απολύτως τίποτα το ιδιαίτερο ώστε να σηκώνει κάποιο σχολιασμό..
Τα σκηνικά του Γιώργου Πάτσα εύχρηστα και δηλωτικά:
ένα πατάρι σε σχήμα ρόμβου και γύρω μεγάλες σπασμένες ξύλινες καρέκλες σε χρώμα
μπεζ (κυρίαρχο χρώμα της παράστασης). Ενδυματολογικά, όλοι φορούν πάνω από τα
κουστούμια τους αδιάβροχο, δίκην συμβόλου του μιάσματος που φέρουν. Για να ‘μαι
ειλικρινής, ακόμη να καταλήξω αν μου άρεσε ή όχι. Πάντως είναι μια ενδυματολογική
επιλογή που δεν περνά απαρατήρητη. Ο Χορός ήταν καλός στα φωνητικά. Έπασχε όμως
στην κίνηση. Μουσική Γιάννη Αναστασόπουλου.
Συμπέρασμα: Θαυμάζουμε το μεγαλείο του Οιδίποδα, το
δυσπερίγραπτο δραματικό σύμπαν όπου παλεύουν ο Άνθρωπος και η Μοίρα, όπου
κυριαρχούν άλυτα μεταφυσικά ερωτήματα και αμφισβητείται η αγαθότης του Θείου.
Γι’ αυτό και ζητούμε ανάλογο όγκο και εσωτερικό πλούτο από τους υποκριτές που
αναλαμβάνουν να σηκώσουν τέτοιο βάρος.
Αγγελιοφόρος της
Κυριακής
8/8/2010
