Το θέατρο όλο σε κρίση βρίσκεται κι όλο επιβιώνει,
όπως τώρα, ας πούμε. Ποιος αλήθεια θα το περίμενε πως μια Θεσσαλονίκη,
βουτηγμένη στα οικονομικά αδιέξοδα, θα φιλοξενούσε φέτος 205 παραστάσεις (όλων
των ειδών); Κι όμως! Απ’ όλη αυτήν τη
συγκομιδή ο μονόλογος ήταν ο τύπος του έργου που ξεχώρισε, με ένα
σύνολο δώδεκα παραγωγών.
Έως και μίνι φεστιβάλ μονολόγων είχαμε (στο
«Κολοσσαίον»), αν και δεν μπορώ να πω ότι ήταν μια επιτυχημένη διοργάνωση. Με τρεις
μονολόγους δεν το λες φεστιβάλ. Αφήνω δε ασχολίαστο τον ίδιο τον χώρο, που κάθε
άλλο παρά μονολόγους μπορεί να φιλοξενήσει. Πάντως το ενδιαφέρον «Κάθε Τρίτη
στο Σούπερ μάρκετ» εκεί παίχτηκε και επέζησε. Από τους υπόλοιπους μονολόγους,
δεν ξεχνώ τη λαμπερή «Φεύγουσα κόρη», που φιλοξένησε το πολύ καλό φεστιβάλ των
«Προ-τάσεων», τον «Αμερικάνο» στο θέατρο Σοφούλη και το χρονολογικά πιο παλιό
αλλά πάντα ανθεκτικό, «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον», στο θέατρο «Όρα». Όλα
εξ Αθηνών.
Στα τοπικά εγχειρήματα να σημειώσω δύο έργα που
παρουσιάστηκαν με τη συνεργασία της εβραϊκής κοινότητας, το «Ντιμπούκ» (ΚΘΒΕ)
και η «Χρυσή Πόλη» (Πειραματική Σκηνή). Το πρώτο το είδαμε και ως παραγωγή του
Εθνικού το 2005. Όπως και τότε, έτσι και τώρα άρεσε. Όσο για το δεύτερο, ήθελε
κι άλλο ψάξιμο και γράψιμο και μια πιο πρωτότυπη σκηνοθεσία. Πάντως ως θέμα
προσφέρεται για θεατρική εκμετάλλευση. Από τις κορυφαίες τοπικές παραγωγές της
χρονιάς (φιλοξενήθηκε στο «Vix Motrix») σημειώνω το «Ο συγγραφέας και ο αδερφός του συγγραφέα»
του Μακντόνα. Ο θρίαμβος της δραματικής αφήγησης, σκηνοθετημένης λιτά και
ουσιαστικά από τον Σπ. Αθηναίο (ομάδα Perros) .
Πάντως, εκείνο που απουσίαζε από το γενικότερο τοπίο ήταν
το πειραματικό και ερευνητικό θέατρο.
Και εκτιμώ πως ένας από τους λόγους αυτής της απουσίας είναι η απομόνωση
της πόλης από τα διεθνή θεατρικά δρώμενα. Ελάχιστα ξένα σχήματα παρουσιάζουν τη
δουλειά τους εδώ. Έτσι, αναλωνόμαστε στα ίδια και τα ίδια, ενώ θα μπορούσαμε,
μέσα σε άλλες συνθήκες, να δημιουργήσουμε πολύ πιο ψαγμένα πράγματα. Όπως
έδειξε και το Φεστιβάλ τοπικών σχημάτων στο «Άνετον» («Απογραφή πληθυσμού»), το
ταλέντο υπάρχει, όπως και οι ανήσυχες ομάδες.
Και πάλι το παιδικό ξεχώρισε
Το παιδικό είχε για άλλη μια χρονιά την τιμητική του.
Τολμώ να πω πως είχαμε, ποιοτικά, καλύτερες παραστάσεις παιδικού και νεανικού
θεάτρου από ό,τι παραστάσεις για ενηλίκους. Οι περισσότερες παραγωγές ήταν
φροντισμένες, κεφάτες, επικοινωνιακές. Σκηνοθετικά ξεχωρίζω το «Ένα παιδί
μετράει τ’ άστρα» (Γιάννης Ρήγας). Ως σύνολο δουλειάς στέκομαι στο «Παραμύθι
χωρίς όνομα» (Νέο Θέατρο Θεσσαλονίκης). Σε ό,τι αφορά το θέμα και την
ευρηματικότητα στέκομαι στο «Νερό της ζωής» (Πειραματική) και σε ό,τι αφορά τον
βαθμό δυσκολίας στη «Ντενεκεδούπολη» (ΚΘΒΕ).
Σκηνές/θεατρικά σχήματα
Έκλεισε, δυστυχώς, η σκηνή του «Αμαλία», ευτυχώς όμως που
συνεχίζει η «Πειραματική Σκηνή». Ας ελπίσουμε μόνο ότι θα κρατήσει εν ζωή και
το φεστιβάλ των «Προ-τάσεων», που τόσο το έχουμε ανάγκη. Η επαναδραστηριοποίηση
της «Αυλαίας», υπό τη διεύθυνση του ικανού στο θεατρικό μάνατζμεντ Θωμά Χαρέλα,
αποδείχτηκε μια θετική παρουσία στο παραδοσιακό θεατρικό κέντρο της πόλης.
Προσοχή μόνο μην παροπλιστεί το «Θέατρο Σοφούλη» για το χατίρι της «Αυλαίας».
Και στα δύο είδαμε ορισμένες καλές δουλειές, όπως το «Τάβλι» και οι «Έμποροι
των Εθνών», αντίστοιχα. Όπως είδαμε καλές δουλειές και στο «Όρα,» το οποίο, υπό
τη διεύθυνση του Δ. Κωνσταντινίδη, εξελίσσεται σε μια ποιοτική θεατρική κυψέλη.
Η «Ακτίς Αελίου», ένα σχήμα- πραγματική ανάσα στα θεατρικά πράγματα της πόλης,
είχε μια καλή χρονιά με δεσπόζουσα παράσταση το ανανεωμένο «Berlin Alexanderplatz» και το πολυσυζητημένο «Ό,τι πιο πολύ ποθείς». Πύκνωσε
τις θεατρικές της δραστηριότητες η ομάδα «Oberon”, με προτάσεις που προδίδουν ψάξιμο. Κέρδος η παρουσία
της ομάδας «Passatempo». Το «Σχήμα Εκτός Άξονα», συνεχίζει να δοκιμάζεται με
ανοίκειες προτάσεις και καλά κάνει. Μόνο που κάπου πρέπει να ξεκαθαρίσει τους
πειραματικούς του στόχους ώστε να γίνει πιο ευνάγνωστη η ταυτότητα της
αισθητικής του. Το Κέντρο Θεατρικής Έρευνας, παρόν και αυτό στα δρώμενα της
πόλης, γνώρισε μεγάλη επιτυχία με την καλοδουλεμένη (αν και όχι του γούστου
μου) «Ραχήλ» του Ξενόπουλου. Το «Εξω από τα τείχη», μολονότι το παλεύει με
κέφι, εξακολουθεί να κάνει θέατρο παλιών προδιαγραφών που δεν οδηγεί πουθενά.
Κάπου πρέπει να ξανασκεφτεί τη φιλοσοφία του ρεπερτορίου του. Η σκηνή του
«Μελίνα Μερκούρη» συνεχίζει να φιλοξενεί επιλεγμένες αθηναίκές παραγωγές, από
τις οποίες ξεχώρισα φέτος το «Περιμένοντας τον Γκοντό» (Θέατρο Τέχνης). Να
σημειώσω και τη σημαντική συνδρομή του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης
αλλά και του Τελλόγλειου στη φιλοξενία θεατρικών δρωμένων, συνήθως εκτός
πεπατημένης (όπως η «Λούλου» από τη Dameblanche). Όσο για το ΚΘΒΕ, στην αγωνία του να γεμίσει τις
αίθουσές του, επέλεξε το δρόμο του πιο λαϊκού θεάματος. Δεν είναι της παρούσης
να σχολιάσω το βαθμό επιτυχίας ή αποτυχίας αυτής της επιλογής. Να πω μόνο ότι,
από τη στιγμή που έχει στη διάθεσή του άλλες δυο μικρές σκηνές, ας τις δώσει
αποκλειστικά σε πειραματικές δουλειές (εγχώριες και αλλοδαπές). «Λόγος και σιωπή»,
«Στοχαστές του αόρατου» και «Δούλες», είναι
τρία δείγματα που δείχνουν ότι μπορεί να κάνει προτάσεις. Και να μην
ξεχνάμε το αριστουργηματικό “Déjà vu”.
Τέλος, δημοφιλέστερος Έλληνας συγγραφέας αποδείχτηκε ο
Θεσσαλονικιός Δημήτρης Δημητριάδης, με τέσσερις παραγωγές έργων του. Αν
προσθέσει κανείς και τις αθηναϊκές, είναι μακράν πρώτος ανά το πανελλήνιο.
Συμπέρασμα: Είναι προφανές πως η κρίση έχει δυσκολέψει
πολύ τα πράγματα. Στον αγώνα της επιβίωσης τον πρώτο λόγο θα έχει η φαντασία,
το δόσιμο, το όραμα και, βεβαίως, η διεθνής ενημέρωση.
8/7/2012
