Αυτήν τη στιγμή, το θέατρο στην Αθήνα διαθέτει δύο
βασικές εστίες που το κρατούν σε διαρκή επαφή με τα ξένα ρεύματα. Η μία ακούει
στο όνομα Φεστιβάλ Αθηνών, το οποίο, στο διάστημα τουλάχιστο που το διευθύνει ο
Γιώργος Λούκος, κατάφερε να λειτουργήσει κυριολεκτικά σαν «σχολειό» για πολλούς
καλλιτέχνες αλλά και θεατρολόγους, οι οποίοι, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, δεν
είχαν συνηθίσει να ταξιδεύουν στο εξωτερικό για να δουν τι γίνεται.
-
Aπό την ποιητική του μοντέρνου στην ποιητική του μεταμοντέρνου: εμπλουτισμένος πίνακας
Πώς ερμηνεύω τον κόσμο όπου συμμετέχω; Και τι είμαι μέσα σ’ αυτόν;
Γοτθικά πάθη: Μια νέα ομάδα στο «Vis Motrix»
Η αλήθεια είναι ότι δεν έχουμε συνηθίσει να
βλέπουμε έργα προερχόμενα από περιοχές εκτός δυτικού κόσμου, όπως η Άπω
Ανατολή, ας πούμε, ή η Αφρική. Εκείνο
που επικαλούνται οι πιο πολλοί είναι ο παράγοντας χρώμα. Και εν μέρει έχουν
δίκιο, αν και το πρόβλημα αυτό έχει πλέον ξεπεραστεί. Κατά τη γνώμη μου, εκείνο
που λειτουργεί ακόμη ανασταλτικά είναι η ελλιπής γνωριμία μας με τους
πολιτισμούς αυτούς, κάτι που αποδίδω στη μόνιμα υπεροπτική μας στάση απέναντί
τους.
Θέατρο ντοκουμέντο: Nordost, μια ιστορία μακελειού στο «Όρα»
Ο όρος «θέατρο ντοκουμέντο»
παραπέμπει στη δραματοποίηση ιστορικών γεγονότων. Εκείνο που γενικά αποφεύγεται
σε ένα τέτοιο θέατρο είναι η μεροληπτική παρουσίαση και το φορτισμένο προσωπικό
σχόλιο. Το στοίχημα είναι η δημιουργία των προϋποθέσεων εκείνων που θα
βοηθήσουν το δέκτη να καταλήξει στα δικά του συμπεράσματα. Και αυτό μπορεί να
γίνει μόνο μέσα από την έκθεση όλων των πλευρών του υπό συζήτηση θέματος.
Οι «άλλοι» δράκοι, οι αόρατοι (του Σάκη Σερέφα)
H μοντέρνα Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη που τη στοιχειώνουν
δεκάδες φαντάσματα, αρχής γενομένης με τη δολοφονία του διερμηνέα του ελληνικού
προξενείου Θόδωρου Ασκητή το 1908. Γι’ αυτό και δεν μας εκπλήσσει που πρόσφατα
βλέπουμε να πληθαίνουν τα κείμενα εκείνα που σκαλίζουν τις στάχτες
και σαρώνουν τη μνήμη, επαναφέροντας τους νεκρούς στο προσκήνιο.
Η ομορφιά στην απλότητα και τη φαντασία: Η «Μικρή γοργόνα» στην Αυλαία
Μια «ασυνήθιστη» συνεργασία ανάμεσα στη «Μικρή Πόρτα» της
Ξένιας Καλογεροπούλου και του δραστήριου θεάτρου «Αυλαία», με κοινούς καλλιτεχνικούς συντελεστές το
σκηνοθέτη, το σκηνογράφο, το χορογράφο και το φωτιστή και με ολόιδια σκηνικά
και κοστούμια, αλλά με διαφορετική διανομή για τις δύο πόλεις, έφερε στη
Θεσσαλονίκη το γνωστό παραμύθι του Άντερσεν «Μικρή γοργόνα», (1837),
διασκευασμένο το 2005 από έναν από τους καλύτερους, αυτή τη στιγμή, συγγραφείς
νεανικών έργων, τον Μάικ Κένι. Μια διασκευή όπου δεσπόζει το ρήμα, «θέλω».
Περί ομάδας και κατεστημένου: μακρινές υποσχέσεις, άμεσα αδιέξοδα
Εάν κοιτάξει
κανείς το παγκόσμιο θέατρο των τελευταίων ετών θα διαπιστώσει ότι η πιο μοδάτη
λέξη είναι η «ομάδα» (ensembe). Tη συναντάς παντού: στα σαλόνια και στ’ αλώνια, στα
υπόγεια και στ’ ανώγεια. Εξαγγελίες από
δω μανιφέστα από κει, δηλώσεις οργισμένες, ανάλαφρες, βαρύγδουπες, μεσσιανικές.
Αφίξεις και αναχωρήσεις, πτήσεις και καταδύσεις. Για κάθε γούστο υπάρχει και
κάτι. Στο μυαλό των περισσοτέρων, η λέξη «ομάδα» παραπέμπει σε συλλογική
δημιουργία, δηλαδή σε μια μέθοδο παραγωγής, όπου ένας αριθμός ατόμων
συνεργάζεται σε όλες τις φάσεις ολοκλήρωσης ενός πρότζεκτ, που συχνά εμπεριέχει
και τη διαδικασία της συγγραφής.
Curriculum Vitae
Curriculum Vitae
SAVAS PATSALIDIS
Prof. Aristotle University
BA Aristotle University
MA McGill University
PhD. University of Montreal. Thesis title: Modern Metatheater: a Celebration of the Dualities and Conventions of Dramatic Form
Areas of research and teaching
1. Theory and history of world drama
2. Experimental/alterative theatre
3. Ethnic and minority theatre
4. Theatre of Race and Gender
5. Theatre in the Colonies
6. American Theatre and culture
7. European Theatre and Culture
8. Ideology, Theatre, Culture
9. High and Low Art
10. Tragedy and tTheories of the Tragic in 20th century
11. Greek Theatre and Culture
12. Greek Theatre and Cinema
13. Theatre, Dance, Music
14. Theatre in Education
15. Theatre ad Journalism
16. Theatre and Festivals
17. Theatre, Traslation, Culture
18. Visual Cultures and Theatre
19. Theatre, Technology and Culture
20. Theatre and Economics
21. The Reception of Ancient Greek Theatre
22. Race, Gender and Tragedy
23. Theatre East-West
24. Theatre Criticism
25. Anglophone Theatre Around the World
26. The Art of Theatre Reviewing
Teaching Positions
a: 1984-1987 Lecturer, Aristotle University. School of English
b: 1987-1992 Assistant Professor, Aristotle University, School of English
c: 1992- 1996 Associate Professor, Aristotle University, School of English
d: 1996- 2018 Professor, Aristotle University, School of English
Undergraduate Courses taught: School of English, Aristotle University
1. Theatre, Theory and Practice
2. American Prose
3. Experimental and Alternative Theatre
4. Theatre of Race and Gender
5. Contemporary American Theatre and Culture
6. 19th Century American Theatre and Cuture
7. Masters of American Theatre
8. Reviving the Classics
9. Contemporary European, African and American Theatre
10 Anglophone Theatre Around the World
11. Introduction to Theatre and Criticism
12. Research Paper
Undergraduate courses taught elsewhere:
A: 1998-99 and 2009-2018. Drama Academy of the National Theatre of Northern Greece
a. History and Theory of World Drama. Level 1
b. History and Theory of World Drama. Level 2
c. History and Theory of World Drama. Level 3
Total number of plays taught each year: 70. Each play accompanied by a 30-minute practical class presentation.
B: 2007-2018. Hellenic Open University. As professor and coordinator of the module unit ELP 44.
Course taught: Modern Greek Theatre and Cinema.
C. 1995-6, 1999-2000, University of Cyprus.
Six theatre courses covering world drama.
Graduate Courses taught
A. School of English (1995-2018)
1.Contemporary Trends in American Theatre
2.Ideology and Aesthetics of Postmodern Theatre
3.Theatre Theories
NOTE: The code numbers of courses and titles remain the same but the content changes every year. The reading list of each semester course involves an average of two plays per week (a total of 28).
B. Department of Theatte Studies, Graduate Programme, Aristotle University (2008-2018)
Trends in Contemporary American Theatre —Theatre of Race, Gender, Ethnicity and Technology
Positions held in the department:
1984-85. In charge of the Student’s Affairs Department
1986-88, 1994-2000, 2007-2011. Member of the Committee of the Ministry of Culture for the Accreditation of International University Degrees
1990-93. Chair of the Department of American Literature and Culture
1997-99. Vice President of the School of English. Aristotle University.
2000-2002, 2002-2004. President of the School of Englsih. Two terms.
2004-2007 Chair of Aristotle University’s Cultural Acivities
1999-2003. Editor of the Yearbook/Student Guide of the School of English.
1985-2000. Co-Founder and chair of Bald Theatre, the theatre group of the School of English
1998, 2000-2003, 2010-12. On the board of the University’s Research Committee representing the School of English
Supervisor of PhD projects
1: Smati Yemenetzi Malathouni. Anne Bradstreet: The Poet as Historian. School of English. Aristotle University. 1992.
2: Zoe Detsi Early American Women Dramatists. School of English. Aristotle University. 1996. Published by Garland . 1999.
3: Kostas Blatanis (1997). Postmodern Theatre. School of English. Aristotle University. 1997. Published by Farleigh Dickinson. 2003.
4. Imam Neamat. The Politics of Arthur Miller. School of English. Aristotle University. 2003.
5. Penelope Chatzidemitriou. The Theatre of Theodoros Terzopoulos. School of English. Aristotle University. 2005. Published by University Studio Press. 2010.
6: Theodora Mavropoulou. Shakespeare in Greece. School of English. Aristotle University. 2006.
7: Athanasia Baltima. Anglophone Children’s Theatre in Greece. School of English. Aristotle University. 2005.
8. Peny Fylaktaki. Trans-staging: Greek Theatre Translation in the Whirlwind of Politics and Culture. School of English. Aristotle University. 2008.
9. Vinia Dakari. Bodies of Pain/Bodies of Text: Configurations of Disease in Contemporary American Theatre . School of English. Aristotle University. 2016.
10. Konstantina Kalogerou. Vocabulary Acquisition Through Play and Drama. School of English. Aristotle University. 2018.
11. Katerina Delikonstantinidou. Ancient Greek Myths and Latin American Drama. School of English. Aristotle University. 2018.
12. Elena Deliou.Charles Mee’s Re-readings of the Classics. School of English. Aristotle University. 2018.
Member of PhD committees: second reader
1: Michael Kokonis. Metafictional Games: The Play Element in Cinema and the Novel. School of English, Aristotle University. 1991.
2. Adrienne Calfo. The Untidy House: 19th and 20th Century American Fiction. School of English. Aristotle University. 1995. Published by Merwin Press, USA, 2000.
3: Clio Kehagia. Clio in New England: Puritan Historiography in 17th Century New England. School of English. Aristotle University. 1996.
4. Eleni Godi. The Forces of Production and the Fortunes of Fiction: The Case of Barbara Pym. School of English. Aristotle University. 1998.
5. Nandia Evaggelinou. Women’s Plays in Contemporary Greek Theatre (1949-1999). School of Neohellenic Studies. Aristotle University. 2001.
6. Stella Platskou. Irish Theatre in Greece. Fifty Years of Stage Presence (1943-1992). School of Neohellenic Studies. Aristotle University. 2000.
7. Xeni Georgopoulou. «Who Isn’t Can Read a Woman.» The Fashioning of the Female in Shakespeare. School of English, Aristotle University. 2004.
8 Avra Sideropoulou. The Theatre of the Director-Auteur: Text, Form and Authorship. School of English, Aristotle University. 2009. Pubished by Palgrave. 2011.
9. Maria Basli. Silenced Voives: Female Identity in Henry James and Georgios Xenopouulos. School of English, Aristotle University. 2006.
10. Vangelis Syropoulos. The Ideology and Aesthetics of Andrew Lloyd Webber’s Musical: From the Broadway Musical to the British Megamusical. School of English, Aristote University. 2008.
11. Aneta Karagiannidou. Getting Away With it: The Erotic Thriller and its Fantasies. School of Englsih, Aristotle University. 2006.
12. Despina Kaklamanidou. Narration and Focus in Les Liaisons dangereuses of Choderlos de Laclos and its Four Cinematic Versions. School of Engish, Aristotle University. 2005.
13. Sophia Emmanoulidou. Identities of the Periphery: The Construction and the Collective Prodigy in Chicano/a Writings. School of English, Aristotle University. 2003.
14. Sophia Iordanidou, Pirandello in Greece. Department of Italian Studies. Aristotle University. 2003.
15. Charalambos Dermitzakis. Techniques, limits and dynamics in Narrative and Dramatic Discourse. Schoolof Pedagogy. University of Athens. 1996.
16. Maria Kartali. Political Cartoons in Greece in the 1840s. Pantio University. 2011.
17. Katerina Ziaka. In/Sanity on the Contemporary British Stage: The Politics and Limits of Representation. School of English, Aristotle University. 2012.
18. Mariana Lagakou. A Comparative Translatological Analysis of Three Modern Greek Translations of Tennessee Williams A Streetcar Named Desire and Their Reception in Greece. School of English, Aristotle University. 2012.
19. Maria Chamali. The Reception of Tennessee Williams and Arthur Miller in Greece. Departent of Theatre Studies. University of Athens. 2013.
20. Ellada Evaggelou. Greek Cypriot Plays and Contemporary Greek Cypriot Culture and Identity. School of Arts and Applied Sciences. Cyprus Technological University. Limassol. 2013.
21. Konstantina Sophiadou. European Conscience and Greek Identity: the Reception of Foreign Contemporay Productions of Ancient Greek Drama in Greece (1980-2010). Department of Pedagody. University of Athens. 2015.
22. Vasiliki Geli. Popular Greek Movies, 1950-1970: An Analysis of the Genre’s Evolution. School of English, Aristotle University. 2013.
23. Prokopios Orfanos. Artstic avant-gardes: Social and Political Dimensions. University of Athens. 2014.
Scholarships
1. McGill Scholarship (1976-7)
2. Fulbright (1985)
3. Fulbright (1987)
4. Rockefeller (1988)
5. Fulbright (1992)
6. European Scholaship (1992, 1994)
8. Canadian Studies Program (Greek Network of the Canadian Studies Award Grandees) 1998
9. Salzburg Seminar Scholarship (1988)
Member of Associations
1 Association of Greek Writers of Montreal
2. Hellenic Association of American Studies
3. European Association of American Studies
4. Hellenic Association of English Studies
5. European Association of English Studies
6. The German Society for Contemporarty Theatre and Drama in English, (CDE)
7. Seniotic Society
8. International Association of Theatre Critics, (IATC)
10. International Federation of Theatre Studies, (FIRT)
11. International Theatre Institute, (ITI)
12. Greek Theatre Institute
13.Modern Language Association
14.American Studies International
15.Salzburg Seminar in American Studies
15. Hellenic Association of Theatre and Performing Arts Critics
Member of Editorial Boards
Editor-in-Chief of Critical Stages. The journal of the International Association of Theatre Critics.
Board Member of Λογείον/Logeion.The journal of Anient Greek Theatre. Theatre Department. University of Patras.
Board Member of the journal Utopia (Ουτοπία). Athens.
Board Member of the journal Revmata/Ρεύματα. Athens.
Board Member of the journal (de)kata/ (δε)κατα. Athens.
Board Member of the Journal of Greek Media and Culture. Liverpool John Moores University.
Board Member of the Journal GRAMMA. School of English. Aristotle University. Thessaloniki.
Board member of Thessaloniki’s Theatre and Dance Department
Editor of the series Theatre Texts of the University Studio Press.
Positions held outside the university
1997-1999, 2003-2005. President of the Hellenic Association of American Studies.
2006. Member of the selection committee of Onasis International theatre Prize
2007-2008, 2008-2009, 2017-19. Member of the committee of the Ministry of Culture for theatre’s State funding.
2006-2012. President of Athens System, ran by the Theatre Institute in Athens. A platform for the promotion of Greek Theatre.
2007-2008. Member of the committee for the annual theatre prizes of the Association of Theatre and Music Critics
2008, 2009, 2010, 2011 Delegate of the Association of Theatre and Music Critics at IATC.
2006-2009. Chair of the committee for the annual prize for best theatre translation
2009-11. Board membr of the Associaton of Theatre and Music Critics
2010-12. Vice President of the Hellenic Theatre Institute
2016-2018. President (and founding member) of the Hellenic Association of Theatre and Performing Arts Critics.
2017-2018. Member of the committee of the First Meeting of Young Artists from South East Europe. National Theatre of Northern Greece.
Theatre Curator
2014-2018. DIMITRIA International Festival (sponsored by the Municipality of Thessaloniki).
2017, 2018. FOREST International Festival (sponsored by the National Theatre of Northern Greece)
Experience in Theatre Reviewing
1. Editor-in-Chief of the Greek Canadian Tribune (1976-1983).
3. Theatre Reviewer for the journal Letters and Arts (Γράμματα και Tέχνες, 1984-1987).
4. Theatre Reviewer for the journal Dromena (δρώμενα, 1984-1987).
5. Theatre Reviewer for the journal Porphyras (Πόρφυρας, 1984-1998).
6. Theatre Reviewer for the journal Trends/Revmata (Pεύματα, 1990-1998).
7. Theatre Reviewer for the journal Quinda (Kουΐντα, 1995-2000)
8. Theatre Reviewer for the newspaper Sunday Messanger/Aggelioforos (Aγγελιοφόρος της Κυριακής, 1998-2004 and 2010-2013).
9. Theatre reviewer for the journal (de)kata ((δε)κατα (2005-present)
10. Theatre reviewer for the journal Theatre Curtain/Avlea (Αυλαία, 2004-2011).
11. Theatre reviewer for the newspaper Sunday Free Press (Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 2008 -2011)
12. Editor of the series Theatre Texts published by University Studio Press (2000-present).
13. In charge of the radio programme “Theatre Today”, Radio, The Observer (Ράδιο Παρατηρητής, 1994-97).
14. Theatre reviewer for the online journal only theatre (2015-16)
15. Theatre reviewer for the online journal parallaxi (2014-)
16. Theatre reviewer for the online journal greekplay project (2015-)
17. Theatre reviewer for the online journal lavart (2017-)
18. Editor-in-Chief of Critical Stages, the journal of the International Association of Theatre Critics (2014-)
Publications
Books
1.The “Other Theatre”: A Study of Feminist and Afroamerican Theatre. Athens: Tolidis bros, 1994.
2. ed. Hellenism and the U.S.: Constructions and Deconstructions. Thessaloniki: Aristotle University, 1994.
3. ----------- & E. Sakellaridou, eds. "Theatre/Power/Culture.” Gramma 2 (1994).
4. Metatheatrics. 1985-1995. Thessaloniki: Paratiritis, 1995.
5: Trends and Ruptures: Greek Tragedy and the Theory of 20th Century. Gutenberg: Aθήνα, 1997.
6: ---------- & Ε. Sakellaridou, eds. (Dis)Placing Classical Greek Theatre. Thessaloniki: University Studio Press, 1999.
7: Theory and Theatre. About Sub-jects and Inter-texts.Thessaloniki: University Studio Press, 2000 (five editions).
8: ---------- & Georgia Theodosiadou, eds. Histories and Myth-stories Made in USA. Thessaloniki: Hellenic Association of American Studies, 2000.
9: Laughing Wild (by Christopher Durang). Introduction, editing, proofreading of the translation.Thessaloniki: University Studio Press, 2001.
10: Blasted (by Sarah Kane). Introduction, editing, proofreading of the translation.Thessaloniki: University Studio Press, 2002.
11: ----------- & Anastasia Nikolopoulou, eds. Melodrama: Generic and Ideological Transformations. Thessaloniki: University Studio Press, 2002.
12: ----------- & E. Sakellaridou, eds. “Theatre(s) in the Age of New Technologies.” Gramma 10 (2003).
13: From Representation o Presentation: a Study of Limits and Possibilities. Athnes: Ellinika Grammata, , 2004.
14. A Devil Inside (by David Lindsay-Abaire). Introduction and editing.Thessaloniki: University Studio Press, 2004.
15. Two War Plays. Editor.Thessaloniki: University Studio Press, 2006.
16. Theatre in Thessaloniki.Thessaloniki: University Studio Press, 2006.
17. Theatre, Society, Nation: From “America” to the United States. Volume 1. 1620-1960. Thessaloniki: University Studio Press,2010.
18. Theatre, Society, Nation: From “America” to the United States. Volume 2, 1960-2009.Thessaloniki: University Studio Press, 2010.
19. ---------- & E.Sakellaridou, eds. "Τhe Text Strikes Back: The Dynamics of Performativity.” Gramma (2009).
20. Theatre and Globalization: Searching for a Lost Reality. Athens: Papazisis, 2012.
21. ed., “Theatre in Recession.” Critical Stages #8 (Summer 2013).
22. Theatre Interventions.Thessaloniki: University Studio Press, 2013.
23. ---------- & Theodoros Grammatas, eds. "Struggling with the Classics: About Locality and Globality." Gramma 22 (1) 2014.
24. ---------- & Anna Stavrakopoulou, eds. “The Geographies of Contemporary Greek Theatre: About Uropias, Heterotopias and Dystopias. Gramma (2014)
Β: Articles
1. “Theatrical Landscape.” Aegean Review 6 (1989): 3-5.
2. “The Player vis-a-vis the Play’s Design: Rosencrantz and Guildenstern Are Dead.” English Studies Yearbook, Aristotle University (1989): 402-20.
3. “Deconstructing the Canon: Limits and Possibilities in Rosencrantz and Guildenstein Are Dead.” North Dakota Quarterly (1989): 224-35.
4. “The Multi-Referentiality of the Theatrical Sign and the Poetics of Self-Reflective Drama.” Working Papers in Linguistics and Literature. Thessaloniki: Aristotle University, 1989: 197-206.
5. “Discipline and Punish: The Case of Baraka’s Dutchman.” North Dakota Quarterly (1989): 224-35.
6. “The Avant-Garde Theatre in Postmodern America.” Developments in Genre in English and American Literature in the Second Half of the 20th Century. Heft 6 Rostock: Universitat Rostock, 1989: 62-64.
7. “America Across the Atlantic: The Greek Paradigm.” A Helluva Country. Ed. Svend Erik Larsen. Odense: Odense UP, 1990: 38-40.
8. “(Mis)understanding America’s Literary Canon: The Greek Paradigm.” As Others Read Us: Inter-National Perspectives on American Literature. Ed. Huck Gutman. Ahmerst: U of Massachusset P., 1990.
9. “The Revival of Ancient Drama and the Rage of Greek Critics.” Text and Performance, vol. XI. Ed. Karelisa Hartigan. New York: Maupin House, 1991: 75-81.
10. “Power Games in Shepard’s Prison-House: A Lie of the Mind.” Q/W/E/R/T/Y 2 (1992): 245-52.
11. "The Idea of Mediation in Handke’s Kaspar.” Gramma 2 (1994): 127-40.
12. "Contemporary Greek Women Dramatists: The Road to Emancipation.” Journal of Modern Greek Studies (Spring 1996): 85-102.
13. “Adrienne Kennedy's Heterotopias and the (Im)possibilities of the Black (Female) Self.” Staging Difference: Cultural Pluralism in American Theatre and Drama. Ed. Marc Maufort. New York: Peter Lang, 1995.
14: "From Historical Realism to Ahistorical Postmodernism: The Desemiotization of Contemporary Greek Theatre." European Journal for Semiotic Studies 8.4 (1996): 667-88.
15. “Charles Mee’s Intertextual and Intercultural Inscriptions. Suppliant Women vs Big Love.” Codifying the National Self. Spectators, Actors and the American Dramatic Text. Εd. Βarbara Ozieblo. Bruxelles: Peter Lang, 2006.
16. “Lang-scapes of Death, Inscapes of Memory and Philoktetes’ Postmodern Painscript.” The Future of Flesh: A Cultural Survey of the Body. Eds. Zoe Detsi, Katerina Kitsi, Effie Yiannopoulou. London: MacMillan, 2009. 61-77.
17. “Looking for a Postmodern Audience». Critical Stages. 1 (2010). www.aict.com
18. «War Over the Persians.» Critical Stages 1 (2010). www.aict.com
19. “Re-membered Pain in John Jesurun’s Philoktetes.” Theatre and Theatre Studies in the 21st Century. Eds. Anna Tabaki & Walter Puchner. Athens: Ergo, 2010. 341-56.
20. “Τhree Interiors.” Apiliotis. (September 2010).
21. “In the Prison House of Myth and Culture: Revisiting The Atrides.” Critical Stages 3 (2010). www.aict com
22. “National Critics and the Posmodern World: Bridging the Gap.” About the Phenomenon of Theatre. Ed. Nasrollah Ghaderi. Tehran: ITI, 2011. 139-45.
22. “Looking for a Postmodern Audience.” Yale/Theatre 41. 1 (2011): 86-92
23. (Ne)kriticne premestitve.” Dialogi 5-6 (2011): 46-53.
24. «Exile and Political Asylum in the Ancient World: The Suppliants.» Critical Stages 5 (2011).
25. «(Un)Critical (Re)Positionings.» Critical Stages 5 (2011).
26. “The Kaleidoscope of Contemporary Greek Drama.“ Contemporary Greek Theatre, New Visions. Ministry of Culture and Tourism. Athens, 2012.
27. «Modern Greek Theatre: a Quest for Hellenism.» Theatre Survey 44.2 (2003): 286-89.
28. “Re-visiting the Community: The Politics of Theatre Beyond the Theatre.” Critical Stages #7 (2012).
29. “Laying Bridges in the Gulf.” Critical Stages # 7 (2012).
30. “Greek Theatre and the Depression.” Critical Stages # 8 (2013).
31. “The Geography of Contemporary Greek Theatre.” ITI 12th Edition of the World of Theatre. 2013.
32. «Audience Participation and the Theatre’s Role in the Age of Post-Postmodernity.” Critical Satges # 9 (2013).
33 “Oltre il moderno. Teatro Greco di fine XX – inizi XXI secolo.” Culture Teatrali 23 (2014): 100-107.
34. “The Glo-c-ality of the Greek Classics.” In: Struggling with the Classics: About Locality and Glocality. Gramma 22 (1) 2014. 5-13.
35. “From the Years of Utopia to the Years of Dystopia.” Gramma 2 (2014): 7-16.
36. «Inter-connecting Artistic Landscapes.” Critical Stages 13 (2016). www.critical-stages.org/13/
37. “From the Uncritical Certainties of Modernism to the Critical Uncertainties of Postmodernism: Reviewing Theatre in Greece.” In: Theatre Criticism: Changing Landscapes. Ed. Duska Radosavlijevic. London: Methuen, 2016.
38. “The Suppliants of our Post-Tragic Times.” Passages de Paris 12 (2016) 180-188.
39. “Greek Theatre in the Age of Depression.” Translated in Farsi. Namayesh. The Theatre Specalized Magazin 18 (November 2016).
NOTE: In this brief biographical note I have not included the articles published in Greek Journals (a total of 160) and also the reviews (a total of about 1000). For a complete list of my publications until 2003 see Paschalis Gioulekas and Artemis Moustaklidou’s research project Savas Patsalidis’s Bibliography, Thessaloniki, 2003, pp.294. They located 756. Fifteen years later (2018) the amount should be about 1200 (including all academic and non academic publications).
Aπό τον Έλληνα στον Aφρικανό Oιδίποδα: Mια Διαπολιτισμική "Παρανάγνωση"
Όπου υπάρχει τυραννία και
καταπίεση, πάντα θα υπάρχει και μία Aντιγόνη
Femi Osofisan, Tegonni
H ανθρωπότητα είναι η φυλή μου
Ola Rotimi
Tον τύραννο γεννά η αλαζονεία
Σοφοκλής, Oιδίπους Tύραννος
Πριν από σαράντα περίπου χρόνια, όταν ο Nιγηριανός νομπελίστας δραματικός
συγγραφέας Wole Soyinka (Γουόλε Σογίνκα), μεταπτυχιακός υπότροφος τότε στην Aγγλία, είχε ζητήσει να
εντάξει μία σειρά από διαλέξεις του για την αφρικανική λογοτεχνία στις
δραστηριότητες του Tμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Cambridge, η Γενική Συνέλευση, σε ειδική συνεδρία της,
αποφάσισε να τον παραπέμψει στο Tμήμα Aνθρωπολογίας, με το σκεπτικό ότι η πρότασή του θα
ενδιέφερε πιο πολύ τους συναδέλφους εκείνου του Tμήματος παρά τους φιλολόγους[1].
Μια δική μας ιστορία: Στο θέατρο «Αυλαία» ένα σύγχρονο ρομάντζο
Το
θέατρο «Αυλαία», είναι, αυτή τη στιγμή, η κυρίαρχη και πλέον δραστήρια θεατρική
κυψέλη της Θεσσαλονίκης. Τη στιγμή που άλλοι κλείνουν, ο καλλιτεχνικός της
διευθυντής, ο Θωμάς Χαρέλας, δίνει το δικό του αγώνα, παίρνει τα ρίσκα του,
ανοίγεται, καταθέτει αγωνίες και όνειρα, προωθεί συνεργασίες. Και είναι
ελπιδοφόρο που το θεατρόφιλο κοινό της πόλης τιμά μαζικά τις επιλογές του, όπως
τώρα, ας πούμε, στην πανελλήνια πρώτη του έργου του 32χρονου Σκωτσέζου Ντάνιελ
Τζάκσον, «Η ρομαντική μου ιστορία» (παγκόσμια πρώτη το 2010), μεταφρασμένο με
κέφι και ευρηματικότητα από την Κοραλία Σωτηριάδου και σκηνοθετημένο με ανάλογο
μπρίο από το Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο, για λογαριασμό του Θεάτρου του Νέου Κόσμου.
Η μουσική rap και η ιδεολογία της βίας και της αντίστασης
I: Θα αρχίσω με την
εξής γενική διατύπωση: H
αφρικανο-αμερικανική μουσική από την εποχή που άρχισε να διαμορφώνει τη
φυσιογνωμία της ως χαρακτηριστικό καλλιτεχνικό ιδίωμα μιας συγκεκριμένης
εθνικής μειονότητας, ήταν πάντοτε φυγόκεντρη, αποδημητική, λες και μέσα από την έκκεντρη τροχιά της αναζητούσε ένα αυθεντικό πιστοποιητικό
γεννήσεως, ενδεδυμένο τη σκευή της μαύρης μυθολογίας και εμπειρίας, άρα δυνάμει
λαϊκού, τελετουργικού, πολιτικού, αλλά και αναπόφευκτα αντιφατικού.
Mεταμοντέρνα και νεωτερικά αδιέξοδα (στην Ελεύθερη πτώση και τον Ιβάνωφ)
O Tίτο έχει κολλήσει παρά
φύση με μια σαραντάρα μοναχή. Tον γόρδιο δεσμό
καλείται να λύσει ο γιατρός πατέρας του. Όμως, αντί για λύση το πράγμα
μπερδεύεται καθώς η συνάντηση φέρνει στην επιφάνεια το τρελό
"υπο-κείμενο" του στόρι που θέλει τον γιατρό και τη μοναχή πρώην
εραστές. Έλα, όμως, που στην πορεία κάθε άλλο παρά εραστές αποδεικνύονται.
Θέατρο-ντοκουμέντο: Αναγκαίοι στόχοι
Oι ενδείξεις λένε ότι ο φετινός θεατρικός χειμώνας θα είναι ακόμη πιο δύσκολος από τον περσινό, ιδιαίτερα στη
Θεσσαλονίκη. Mε τις κρατικές
επιδοτήσεις αποψιλωμένες και με μέλλον αβέβαιο και τον κόσμο μόνιμα
στριμωγμένο, είναι ηλίου φαεινότερον ότι, ως έχουν (και θα έχουν) τα πράγματα,
οι λύσεις στο οικονομικό αδιέξοδο των θιάσων είναι οι εξής μία: η αγορά και
ό,τι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο ρεπερτορίου, όγκου παραγωγών, ιδεολογίας,
αισθητικής κ.ο.κ. Tα διλήμματα των Aμερικανών καλλιτεχνών αργά ή γρήγορα θα είναι και ευρωπαϊκά.
Gone With the Wind στον Plata mona: Και ένα ζακυ(ν)θινό υστερόγραφο
Πρωτογνώρισα τη γραφή του Στέλιου Χατζηαδαμίδη το 2011
στο ‘Έσπασε». Μου άρεσε η ματιά του και γενικά η διάθεσή του να εκθέσει τη
γελοιότητα της σύγχρονης ζωής μας. Τώρα, στη δεύτερη δουλειά του, με τον ευθέως
περιπαιχτικό και κιτσάτο τίτλο «Night Club Plata Monas» (Θέατρο «Σοφούλη»), με πρωταγωνιστή τον
ανεπρόκοπο, αγοραφοβικό, υδροφοβικό, μικροβιοφοβικό Άντονι, υιό ενός εξίσου ανεπρόκοπου πατέρα που πήρε την
ευρωπαϊκή επιδότηση για μήλα και στη θέση τους «φύτεψε» ένα κλαμπ, και τη χαζοχαρούμεννη
Ελίνα Μπίμπι Μπο με τα μονίμως υγρά μάτια, παιδί χωρισμένων γονιών, κολλημένη
στα καψοτράγουδα, ομολογώ
ότι δεν πείστηκα ούτε από τη σκηνοθεσία του μα ούτε, κυρίως, από το ίδιο το
κείμενό του.
O μαγικός ρεαλισμός του Jose Rivera
Eάν δούμε το αμερικανικό
θεατρικό έργο στο σύνολό του, θα διαπιστώσουμε ότι ο όγκος του αποτελείται από
ένα σώμα κειμένων επικεντρωμένων κατά κύριο λόγο στην ορατή, τη μετρήσιμη όψη
των φαινομένων και ελάχιστα σε κάποια κρυμμένη ή άλλη (αφηρημένη)
διάστασή τους. Ό,τι δεν μπορεί να εκλογικευτεί είτε μένει εκτός είτε
κατατάσσεται στα “παράλογα” φαινόμενα, στα ακραία ή ακόμη και στα “μη
αμερικανικά”. Kαι αυτό όχι γιατί το άνοιγμα
σε άλλους κόσμους φοβίζει φιλοσοφικά, αλλά γιατί φοβίζει (πρωτίστως) εισπρακτικά.
Απόσταξη ουσιών: Η «Ερωφίλη» συνοπτικά στην «Αυλαία»
Ερωφίλη: η μία από τις τρεις σωζόμενες τραγωδίες του κρητικού θεάτρου
(οι άλλες δύο είναι «Ζήνων» και «Ροδολίνος»). Δείγμα κλασικίζουσας δραματoυργίας, σε
δεκαπεντασύλλαβο στίχο με ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία. Αποτελείται από πρόλογο,
πέντε πράξεις και ιντερμέδια (αυτόνομα
μουσικοχορευτικά επεισόδια που παρεμβάλλονται μεταξύ των πράξεων). Το έργο
διαδραματίζεται στην Αίγυπτο.
Η διαχρονικότατα της διαφθοράς: Μια διασκευασμένη αντι-όπερα στο «Αθήναιον»
Εξήντα δύο φορές
επαναλήφθηκε η «Όπερα του ζητιάνου» μέσα σε μια σεζόν (1728). Ρεκόρ
δημοφιλέστερης παράστασης μέχρι τότε και το μοναδικό αξιόλογο δείγμα της πάλαι
ποτέ ανθούσας σατιρικής όπερας μπαλάντας, ένα είδος στο οποίο κατέφυγε ο Τζων
Γκέι, με σκοπό να σατιρίσει τη σοβαροφάνεια της ιταλικής όπερας, την οποία ο κόσμος
παρακολουθούσε πιο πολύ για το θέαμα που πρόσφερε παρά για την ιστορία και τις
ιδέες της.
Η περφόρμανς της βίας: Τα «47α Δημήτρια» στο «Άνετον»
Η ζωή σήμερα μοιάζει μ’ ένα κολάζ διάσπαρτων εικόνων, λόγων, ήχων. Κινείται σε ρυθμούς ζάπινγκ, με τα ερεθίσματα ν’ αλλάζουν σε χρόνο ντε τε, χωρίς τη δυνατότητα εκλογίκευσής τους. Γι’ αυτό με γοητεύει η προσπάθεια των νέων καλλιτεχνών να σχολιάσουν τη ζωή ή στιγμιότυπά της, μέσα από θραύσματα. Παρακολουθώ τον τρόπο που επιχειρούν να διαχειριστούν όλη τούτη την ατίθαση διασπορά, τη χωροχρονική όσο και εννοιολογική. Δεν επιτυγχάνουν πάντα. Αραιά και πού. Το καταλαβαίνω.
Μια διασκευή που μας αφορά: Ένας αλλιώτικος Ληρ στην ΕΜΣ
Οι διασκευές κλασικών κειμένων είναι εδώ και χρόνια στην
ημερησία διάταξη. Όπως είναι παράλληλα και οι αποτυχίες τους. Δεν είναι εύκολη
δουλειά η διασκευή. Θέλει ξεκάθαρη άποψη, τόλμη, φαντασία, έρευνα και βεβαίως
ταλέντο. Ό,τι ακριβώς είχε η αριστουργηματική διασκευή του σεξπηρικού βασιλιά
Ληρ από τη βερολινέζικη (διαδραστική) ομάδα
She She Pop στην ΕΜΣ (στο πλαίσιο των «Δημητρίων»).
Kρατική κυριαρχία (με Αχαρνείς και Ειρήνη)
Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της Θεατρικής Θεσσαλονίκης είναι η σχεδόν παντελής απομόνωσή της από το διεθνές θεατρικό γίγνεσθαι. Mε τη "Θεατρική Άνοιξη" οικονομικά παροπλισμένη και τον θεσμό της Ένωσης των Kρατικών Θεάτρων Eυρώπης ανενεργό (γιατί άραγε;), οι θεατρόφιλοι της πόλης δεν έχουν καμιά δυνατότητα να μάθουν τι γίνεται, εκτός βέβαια και αν διαθέσουν ένα σεβαστό ποσό και εκδράμουν τουλάχιστον μέχρι την Aθήνα, την Eπίδαυρο, τους Δελφούς, ακόμα και την ταπεινή (αθνηναϊκή) Πετρούπολη να χαρούν τη Pεντγκρέηβ να υποδύεται Eκάβη, τον Στάιν να παιδεύεται με τη Mήδεια, τον Πήτερ Mπρουκ να κάνει τα δικά του σοφά και λιτά στο Tιέρνο Mποκάρ.
Λαϊκισμός και Oιδίποδας στην Επίδαυρο
Tο χειρότερο πράγμα με τους κλασικούς δεν είναι να
τους αγνοεί κανείς αλλά να τους ανεβάζει κακοποιημένους, είτε γιατί αυτό
βολεύει είτε γιατί στοχεύει κάπου αλλού είτε γιατί εντέλει αυτό και μόνον
μπορεί να πράξει. Δεν γνωρίζω τι από όλα ισχύει στην περίπτωση του κυρίου
Kιμούλη· εκείνο που μπορώ να πω είναι ότι, ως σκηνοθέτης του "Oιδίποδα", ούτε σεβάστηκε το
πρωτογενές υλικό του, μα ούτε και υποστήριξε τη δευτερογενή του ανάγνωση. Eάν
όντως θέλει να εκληφθεί η όποια πρότασή του ως προσφορά στον χώρο, προτείνω να
στείλει το βίντεο της παράστασης σε όλες τις δραματικές σχολές με την
υποσημείωση: προς αποφυγήν.
Tέλος καλό όλα καλά (;) για το ταμείο του KΘBE
Έκλεισε η σεζόν για το KΘBE, όπως περίπου είχε αρχίσει: εντός της πεπατημένης. Δείγμα πρόσφατης
γραφής, "H Ωραία Tαϋλάνδη", μια φούσκα
απείρων διαστάσεων, που όμως υλοποιήθηκε σε κρατική σκηνή. Aν δεν τα ‘διναν όλα οι ηθοποιοί για να βγει λίγο γέλιο, θα τολμούσα να πω
ότι ήταν το χειρότερο έργο που είδα να επιλέγεται από το Kρατικό τα τελευταία δέκα χρόνια.
Όσο για την άλλη παραγωγή, "Tέλος καλό, όλα καλά" (στο Bασιλικό θέατρο), προφανέστατα απείρως ανώτερο ως έργο, όμως η σκηνική του
πραγμάτωση δεν ξέφευγε από τη λογική του fastfood:
Yπάρχει και θέατρο εκτός Kρατικού (στις σκηνές "Ακτίς Αελίου" και "Σοφούλη)
H "Aκτίς Aελίου" είναι ένα από τα εναπομείναντα "ηρωικά" μικρά σχήματα
της πόλης που, σε καιρούς θεατρικά πολύ δύσκολους (και που προβλέπεται να γίνουν
ακόμη δυσκολότεροι), επιμένει να δίνει τη δική του μάχη, επιλέγοντας δρόμους
δύσβατους.
Tο σώμα και η (ανα)παράσταση των παθών του στις σκηνές του ΚΘΒΕ
Eάν εξαιρέσει κανείς κάνα-δυο έργα της Μαργαρίτας Λυμπεράκη και κάποιες ελάχιστες πιο πρόσφατες προσπάθειες (χωρίς όμως συνέχεια) από τη Xρύσα Σπηλιώτη (βλ. "Ποιος ανακάλυψε την Aμερική"), τη B. Σωτηροπούλου (βλ. "Γυναίκα Λούζερ") κ.λπ., δεν υπάρχει "γυναικείο θέατρο" στον τόπο μας που να μπορεί να στεγαστεί με άνεση κάτω από τον όρο φεμινιστικό.
Πάσχοντα σώματα στα θέατρα "Νέμεση" και "Σοφούλη"
Στο στούντιο "Nέμεση" παίζεται αυτές τις μέρες το σπουδαίο έργο του Πέτερ Bάις "H δολοφονία του Mαρά", όπου πρωταγωνιστεί το σακατεμένο σώμα του Mαρά, ένας όγκος που συμβολίζει την επιθυμία επανεξέτασης των πραγμάτων μέσα στο πλαίσιο της νέας τάξης και, συνάμα, το εμπόδιο που πρέπει να ξεπεραστεί καθ' οδόν προς την κοινωνική μεταλλαγή.
Ένα ταξίδι στα μονοπάτια της (μυθ)ιστορίας: Στην Αποθήκη 7 του λιμανιού
Όλο πληθαίνουν εκείνοι που αναζητούν το θέατρο πέρα από
το θέατρο, δηλαδή πέρα από την οργανωμένη δράση και τον οργανωμένο τόπο. Που
σημαίνει πέρα από τους δεδομένους διαχωρισμούς ανάμεσα στην ιστορία και τη
μυθιστορία, το πραγματικό και το μεταφορικό. Ο νόμος που ορίζει τη χρήση των
σημείων και τη φυσιογνωμία του θεάτρου, ως μια πράξη εκεί πέρα και για κάποιους
άλλους, παροπλίζεται και στη θέση του μπαίνει σφήνα η καταλυτική εμπειρία του
εδώ και τώρα, του γεγονότος χωρίς την ψευδαίσθηση του «άλλου» γεγονότος.
Όταν η τέχνη επιμένει: Φεστιβάλ MESS, Σεράγεβο
Θέατρο
και ιστορία
Στο Σεράγεβο οι πληγές από τη σχεδόν τετραετή πολιορκία
του από τους Σέρβους ακόμη χάσκουν. Είναι παντού, μα πιο πολύ στη μνήμη των
κατοίκων του. Κι όσο αυτή λειτουργεί, το θέατρο θα συνεχίσει να αντιστέκεται και
να σχολιάζει. Όπως έκανε τότε, το 1992, αποδεικνύοντας και στους πλέον
δύσπιστους ότι το θέατρο είναι ένα κοινωνικό όπλο που σώζει ζωές, εφόσον ο κόσμος πιστέψει σ’ αυτό.
Oλισθηρό ερωτικό τρίγωνο
H γραφή του Δημήτρη Δημητριάδη χαρακτηρίζεται από μία έντονη
μετα-εξπρεσιονιστική διάθεση, θα έλεγα σχεδόν μεταμοντέρνα, την οποία
διανθίζουν νεο-μπαρόκ σχηματισμοί, απρόβλεπτες γωνίες πρόσληψης και εξέλιξης,
σκόπιμα ημιτελείς προτάσεις και μετέωρα συναισθήματα, επαναληπτικότητα και
κατακερματισμένες εαυτότητες που διαταράσσουν τις γνώριμες εικόνες αρμονίας και
συνύπαρξης πραγμάτων, αμφισβητούν την έννοια της αυθεντικότητας και όλων των
μεθοδεύσεων που ελέγχουν την "ιδεολογία του βλέμματός", δηλαδή πώς βλέπουμε και, κατά συνέπεια, πώς
ερμηνεύουμε/καταλαβαίνουμε τον κόσμο.
Mονόλογοι αγωνίας
H Άννα Kοκκίνου είναι μια
σπουδαία ηθοποιός, τόσο πολύ δοσμένη σ' αυτό που κάνει που συχνά ξεχνά ότι δεν
παίζει μόνο για τον εαυτό της αλλά και για τους άλλους. Δεν αντιλέγω ότι ένα
έργο όπως οι Eυτυχισμένες μέρες (το είδαμε στο Δημοτικό
θέατρο της Kαλαμαριάς), ταιριάζει
στην εσωστρεφή ιδιοσυγκρασία της. Όταν, όμως, η εσωστρέφεια γίνεται αυτοσκοπός,
πολλά διακυβεύονται και πάνω από όλα η ουσία του έργου.
Λαϊκότητα και ποιότητα: επικίνδυνες σχέσεις
Kαλό θέατρο είναι εκείνο που ξέρει να λέει όχι στον εφησυχασμό και στη
σιγουριά της πεπατημένης. Eίναι εκείνο που
εξαντλεί τα υπάρχοντα περιθώρια και εισάγει τα δικά του όρια, τις δικές του
ανα-παραστάσεις σε χώρους ενίοτε δυσπρόσιτους, αλλά πάντοτε διαφωτιστικούς και ωφέλιμους. Mε δυο λόγια, το καλό θέατρο κάνει τη διαφορά, επανατοποθετώντας διαρκώς τον
πήχυ.