Δέκα χρόνια αργότερα

Το 2001 έγραφα (πάλι στον ΑτΚ), με αφορμή το πρώτο έργο της ομάδας «Ακτίς Αελίου» --«Το νησί των σκλάβων» του Μαριβώ-- ότι ήταν ένας ευοίωνος πρόλογος για μελλοντική απογείωση. Δεν ξέρω σε ποιο βαθμό η κατοπινή εξέλιξη δικαίωσε αυτές τις προβλέψεις.
Το σίγουρο είναι ότι η «Ακτίς Αελίου» μας χάρισε ορισμένες εξαιρετικές παραστάσεις, με κορυφαία τη «Μεταμόρφωση» του Κάφκα. Όμως, θεωρώ πως το μεγαλύτερο κέρδος είναι ότι τα τέσσερα ιδρυτικά μέλη της ομάδας (όλοι απόφοιτοι της Δραματικής Σχολής του ΚΘΒΕ) «τόλμησαν» (ακριβώς έτσι) να μείνουν εδώ, σε μια πόλη που, σε κάθε ευκαιρία, δείχνει πως δεν θέλει τα παιδιά της. Κι όχι μόνον έμειναν, αλλά και επιβίωσαν ως συμπαγής ομάδα (με ελάχιστες προσθαφαιρέσεις), μοναδική ίσως περίπτωση σε όλο το ελληνικό θέατρο, όπου, όπως ξέρουμε, οι συνεργασίες και οι συνυπάρξεις είναι της μίας σεζόν: ‘Έλα εσύ, φύγε εσύ». Όσο για την επιλογή τους να γιορτάσουν τα δεκάχρονα του εγχειρήματός τους με Μαριβώ και τον «Θρίαμβο του έρωτα» (σε μτφρ. Ζωής Σαμαρά), ήταν σίγουρα μια  καλή απόφαση, δεν θα ‘λεγα όμως, δυστυχώς, το ίδιο και για την παράσταση. Ειλικρινά περίμενα κάτι διαφορετικό, πιο δουλεμένο, πιο απρόβλεπτο και καλύτερα πλοηγημένο. Αντ’ αυτών είδαμε μια παράσταση που κυλούσε σε αρμούς αμήχανα τοποθετημένους.

Ο Μαριβώ είναι ένας μάστορας της λεπτής κωμωδίας, που δεν βασίζεται τόσο στην εξωτερική δράση όσο στους λεπτεπίλεπτους στροβιλισμούς της αγάπης και της καρδιάς. Τα έργα του είναι ένα περίτεχνο γαϊτανάκι από παρεξηγήσεις, ευφυολογήματα και παρενδυσίες που απαιτούν εξίσου περίτεχνους σκηνοθετικούς  και ερμηνευτικούς ελιγμούς για να μας αποκαλύψουν τα ηχοχρώματα που στραφταλίζουν στα σπλάχνα τους. Ο Νίκος Σακαλίδης έδειξε να μην ξέρει ακριβώς πού να σκάψει και πώς να εξορύξει όλη αυτή την περιπλεγμένη σκηνική «συμπαιγνία». Έτσι, χωρίς ξεκάθαρο πλάνο κατέληξε σε μια μάλλον θαμπή γιορτή  χωρίς περιεχόμενο. Δεν καταλάβαμε τελικά προς τι όλες αυτές οι βροντές και οι αστραπές του έρωτα, όλο αυτό το παραλλήρημα του λόγου και των αισθήσεων. Μπορεί και οι επτά συνετελεστές της παράστασης να μόχθησαν να στηρίξουν τη σκηνοθετική άποψη παίζοντας με ωρολογιακή ακρίβεια την καθαρότητα του προσωπείου, δεν μας έπεισαν όμως ότι ήξεραν τι να κάνουν και με  τις φωτοσκιάσεις του προσώπου.  Είχαν ανάγκη από κάποιο αντικλείδι. Η απουσία του χάλασε τις εντυπώσεις.

Πριν κλείσω, και με αφορμή τα δέκα χρόνια της ομάδας, ας μου επιτραπεί να πω κάνα δυο πράγματα παραπάνω. ‘Εχοντας παρακολουθήσει όλη την πορεία της ομάδας, εκτιμώ πως είναι καιρός να φύγει από το υπόγειο. Έχει εγκλωβιστεί επικίνδυνα. Δυσκολεύεται πλέον να κάνει προτάσεις και νέα ανοίγματα. Επαναλαμβάνει τον εαυτό της. Και όχι μόνον, αλλά εκεί που είναι δεν πρόκειται να δει το κοινό της να μεγαλώνει ώστε να γίνει βιώσιμη. Όλοι ξέρουμε ότι τα υπόγεια έχουν ημερομηνία λήξης. Δέκα χρόνια είναι πάρα πολλά, και μάλιστα για νέα παιδιά που διαθέτουν τέτοιο ταλέντο. Νομίζω πως αδικούν τους εαυτούς τους. Ας κάνουν τα «τρελά» τους (μακάρι), αλλά αλλού. Ο δεύτερος κύκλος πρέπει να ανοίξει σ ένα χώρο με άλλες προδιαγραφές, που θα τους οδηγήσει και σε μια διαφορετική φιλοσοφία ως προς το ρεπερτόριο, αλλά και τα εκφραστικά τους εργαλεία. Η εξπρεσιονιστική μανιέρα, που υπηρέτησαν με τέτοια συνέπεια και επιτυχία όλα αυτά τα χρόνια, χρειάζεται κάποιο φρεσκάρισμα. Και μια μετακόμιση, σε συνδυασμό με ένα πιθανό άνοιγμα σε συνεργασίες με άλλους σκηνοθέτες και άλλα σχήματα, είναι ένα ουσιαστικό πρώτο βήμα για τη νέα δεκαετία. Το σίγουρο πάντως είναι ότι η Θεσσαλονίκη τους έχει ανάγκη.

Αγγελιοφόρος της Κυριακής

7/2/2010