Μια Πλατεία που θα μπορούσε να είναι μεγάλη εάν…

Η επιτυχία ή αποτυχία μιας παράστασης, για να εκτιμηθεί σωστά, πρέπει να ιδωθεί και σε σχέση με ένα πλέγμα πραγμάτων που  περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων: α)  την περιοχή (και σκηνή) όπου παρουσιάζεται και  β) το ίδιο το θέαμα, δηλαδή τον βαθμό δυσκολίας του. Και  θεωρώ ότι η σκηνή της Μονής Λαζαριστών, η οποία επελέγη από τον πρώην καλλιτεχνικό διευθυντή του ΚΘΒΕ Γιάννη  Αναστασάκη για να φιλοξενήσει  τη Μεγάλη πλατεία του Νίκου Μπακόλα, ήταν, κατά τη γνώμη μου, μια πολύ ενδιαφέρουσα, τολμηρή  όσο και αναμφίβολα υψηλού κινδύνου πρόκληση.

Read More

Το μεταμοντέρνο θέατρο του Αντρέα Στάικου

Μελετώντας τα ρεύματα που διαπερνούν το σώμα του νεοελληνικού θεάτρου των τελευταίων σαράντα περίπου ετών, παρατηρούμε μια σταδιακή μεν απομάκρυνση από τις προγενέστερες ρεαλιστικές προδιαγραφές του, όχι όμως τέτοια ώστε να ισχυριστεί κάποιος ότι έχει εκδοθεί και το διαζύγιο.

Read More

Οι ανοικτοί ορίζοντες των Τριών Αδελφών στο ΚΘΒΕ

Ο Τσέχοφ ξέρει να δημιουργεί πλάσματα πολύ ιδιαίτερα, που δεν  κάνουν τίποτε άλλο από το να μιλούν, για την ακρίβεια να μονολογούν λες και όπου να ‘ναι θα πεθάνουν. Άτομα που παίζουν λες και δεν τα παρακολουθεί κανένας. Άτομα που ζουν το δράμα τους χωρίς κορυφώσεις ή απότομες μεταλλαγές.

Read More

Τοπία θεατρικής κριτικής και το «τέλος;» της αξιολόγησης

Φωτ. Bach Stewart

Εδώ και τριάντα περίπου χρόνια έχουμε μπει σε μια περίοδο επανεξέτασης των δεδομένων εκείνων που δημιούργησαν  και συντήρησαν τους «τόπους» του δυτικού αστικού πολιτισμού από το 1750 περίπου μέχρι πρόσφατα.

Read More

Likes: Το νέο εργαλείο αξιολόγησης

Όπως η εφεύρεση της τυπογραφίας έφερε τα πάνω κάτω στον τότε κόσμο της πρώιμης Αναγέννησης, επιβάλλοντας την όραση πάνω από την ακοή, έτσι και το Ίντερνετ, περίπου 560 χρόνια μετά, ήρθε για να σφραγίζει με τρόπο απόλυτο αυτή την κυριαρχία και παράλληλα να δώσει τη δυνατότητα σε όλους όχι μόνο να έχουν πρόσβαση στη γνώση αλλά και να «παράγουν» γνώση, υπό την έννοια ότι ο καθένας, είτε με είτε χωρίς γνώσεις, μπορεί να δημοσιοποιεί οτιδήποτε, επηρεάζοντας βεβαίως, άλλος λιγότερο και άλλος περισσότερο, τη φυσιογνωμία της δημόσιας σφαίρας.

Read More

Θαμπές τραγωδίες και φωτεινά καλοκαίρια. Γενικό σχόλιο και κάποιες προτάσεις

Τελείωσε και αυτό το καλοκαίρι με τις τραγωδίες του∙ όπως κάθε καλοκαίρι και από ό,τι φαίνεται όπως και κάθε επερχόμενο καλοκαίρι, εκτός κι αν αλλάξει κάτι δραματικά. Εδώ και δύο σχεδόν χρόνια αποφεύγω να κάνω συστηματική κριτική στις παραστάσεις αρχαίου δράματος που παρακολουθώ, όχι γιατί τις «σνομπάρω» (κάθε άλλο), αλλά γιατί αισθάνομαι πως τελικά η άσκηση του κριτικού λόγου δεν έχει πλέον νόημα, για μένα προσωπικά.

Read More

Περί φεστιβάλ: Κάποιες σκέψεις με αφορμή το φεστιβάλ της Αλμάδα

Η Ευρώπη γέμισε από φεστιβάλ όλων των ειδών. Κατά πόσο αυτός ο πληθωρισμός έχει θετικό αντίκρισμα ή όχι στην εξέλιξη και προβολή του θεάτρου (εγχώριου και αλλοδαπού), εξαρτάται από το πώς ο κάθε καλλιτεχνικός διευθυντής διαχειρίζεται τη δυναμική του θεσμού. Κάποιοι αρκούνται σε μια απλή (διεκπεραιωτική) μορφή ψυχαγωγίας το κόσμου χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις∙ κάποιοι άλλοι (ιδίως εκείνοι που έχουν να επιδείξουν παράλληλα και μια πλούσια εγχώρια παράδοση) εστιάζουν και στην προσέλκυση τουριστών (βλ. την περίπτωση της Επιδαύρου), οπότε καταφεύγουν σε ανάλογες επιλογές. 

Read More

Μια αδιάφορη «Νέα ζωή»

Είναι πολύ φυσιολογικό ένας καταξιωμένος καλλιτέχνης να επαναλαμβάνει τον εαυτό του.   Άλλωστε αυτή είναι η (δική του) σκηνική γλώσσα, αποτέλεσμα πολύχρονης και επίπονης έρευνας και δοκιμασίας,  αυτή τον καταξίωσε, αυτήν υπηρετεί και βελτιώνει και εμείς με τη σειρά μας αυτήν πληρώνουμε να δούμε και να ξαναδούμε.

Read More

Θεατρίνων αμοιβές και άλλα τινά

Το επάγγελμα του ηθοποιού δεν είναι όπως όλα τα άλλα. Είναι πολύ ιδιαίτερο, υπό την έννοια ότι δεν ζητά μόνο ταλέντο αλλά και περίσσευμα ρομαντισμού και αγάπης, διαφορετικά εύκολα μπορεί να απογοητεύσει, ιδιαίτερα όταν οι συνθήκες είναι δύσκολες, όπως συμβαίνει στον τόπο μας (και όχι μόνο) εδώ και μια δεκαετία περίπου.

Read More

Σκέψεις και προβληματισμοί γύρω από το θέατρο του 21ου αιώνα

Εάν δεχτούμε ότι ο μοντερνισμός είναι αυτός που εγκαινιάζει τον 20ό αιώνα, ο μεταμοντερνισμός είναι αυτός που τον κλείνει και ταυτόχρονα εγκαινιάζει τον 21^ο αιώνα και προλειαίνει το έδαφος για την είσοδο και κυριαρχία του νέου «-ισμού», του μετα-ουμανισμού (κατ’ άλλους, «μετα-μεταμοντερνισμού»).

Read More

Επτά γυναίκες μονολογούν

Χωρίς να είναι απόλυτος κανόνας, στην κριτική αποτίμηση ενός θεάματος κυριαρχούν δύο προσεγγίσεις. Η μία λέει ότι η πιο "αληθινή" και "έντιμη" κριτική είναι εκείνη που γράφεται μόλις τελειώσει η παράσταση, όταν ακόμη τα συναισθήματα που προκάλεσε είναι νωπά, ζωηρά, ζωντανά στη μνήμη. Άλλωστε, αυτός δεν είναι και ο απώτερος σκοπός μιας παράστασης; Να αγγίξει τον ψυχοσυναισθηματικό  κόσμο του θεατή, να του προκαλέσει το γέλιο ή το κλάμα ή τη συγκίνηση; Για πολλούς, ναι.

Read More

Περί πρωτοπορίας και Συστήματος

Κάποια τσιτάτα ατάκτως ερριμμένα από τον χώρο της (ιστορικής) πρωτοπορίας και του πειραματισμού, με αφορμή  την παράσταση του Δον Κιχώτη (σε σκηνοθεσία Έφης Μπίρμπα, Μέγαρο Μουσικής, Θεσσαλονίκη) που μπορεί να μην μου άρεσε καθόλου, όμως ήταν ένα καλό ερέθισμα για το παρακάτω σχόλιο.

Read More

O Δον Κιχώτης, ο θεατής και ο ύπνος ο βαθύς

Ο Αλόνσο Κιχάδα, γνωστός ως Δον Κιχώτης, είναι ένας μοναχικός καβαλάρης του άπιαστου που αγωνίζεται να αποδείξει πως αυτά που πιστεύει είναι αληθινά. Ο τρόπος που διαχειρίζεται τα ζητήματα που τον απασχολούν δεν διαφέρουν και πολύ από τις βασικές φιλοσοφικές θέσεις που αναπτύσσουν αργότερα οι Διαφωτιστές και οι οποίες περίπου λένε πως μια παρατήρηση μπορεί να είναι «αληθινή» κατά δύο τρόπους: Είτε γιατί ανταποκρίνεται στην αντικειμενική πραγματικότητα είτε γιατί ανταποκρίνεται στην υποκειμενική και εσωτερική εμπειρία. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν ο Δον Κιχώτης και ο καλός του γείτονας και ακόλουθος Σάντσο Πάντσα. Στην πρώτη ανήκουν οι περισσότεροι από μας. Όσο πιο πολλοί πιστεύουμε σε ένα φαινόμενο, τόσο πιο εύκολα αυτό αποκτά την ιδιότητα του πραγματικού∙ νομιμοποιείται δηλ. μέσω των πολλών. Στην άλλη περίπτωση, νομιμοποιείται μόνο μέσα από τη φαντασία και τις θέσεις του προσλαμβάνοντος υποκειμένου.

Read More

Πυρκαγιές με στυλ

Οι «Πυργαγιές» του Ουαζντί Μουάουαντ είναι ένα έργο επικών διαστάσεων, με πρωταγωνιστές τη Ζαν και τον Σιμόν, τα 15χρονα παιδιά της Ναουάλ, τα οποία επισκέπτονται το γραφείο του συμβολαιογράφου που έχει αναλάβει να τους μεταφέρει την τελευταία επιθυμία της μητέρας τους πριν πεθάνει. Εκεί μαθαίνουν πως για να αναπαυθεί η ψυχή της πρέπει να της κάνουν μια χάρη: να παραδώσουν δύο φακέλους, έναν στον αδερφό (που δεν γνωρίζουν ότι έχουν) και τον άλλο στον πατέρα (που ξέρουν ότι είναι νεκρός). Δεν είναι ευχάριστη η συνάντηση. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του Σιμόν όταν λέει πως «ακόμη και νεκρή δεν σταματά να μας τσαντίζει», αναφερόμενος στη μητέρα του, η οποία πέρασε τα τελευταία πέντε χρόνια της ζωής της στην απόλυτη σιωπή, όπως κατ’ αντιστοιχία και  οι γονείς του συγγραφέα οι οποίοι, φεύγοντας από τον φλεγόμενο Λίβανο για τον Καναδά, δεν του μίλησαν ποτέ γι αυτό το εθνικό τραύμα.  

Read More

Ακτινογραφώντας τα φύλα διά της φιλονικίας

Η «Φιλονικία» είναι από τα πλέον πειραματικά έργα του Μαριβώ. Ενδεικτική και η άρνηση του κοινού της εποχής του να το δεχτεί. Κατέβηκε μετά από μία παράσταση το 1744 και δεν ξαναπαίχτηκε μέχρι το 1938. Ακόμη και σήμερα, αυτοί που δηλώνουν θαυμαστές τού μεγάλου συγγραφέα του Διαφωτισμού, ενδεχομένως και να ξαφνιαστούν. Ίσως και να μην έχουν καν ακούσει για το έργο αυτό, στην καρδιά του οποίου δεσπόζει ένας πόλεμος των φύλων ή, αν προτιμάτε, δεσπόζει η προσπάθεια ενός καλλιτέχνη να μελετήσει συμπεριφορές, στερεότυπα και ρόλους διά της οδού του Ορθού Λόγου. Εξ ου και η μορφή πειράματος, ραντισμένη με άρωμα σανιδιού. Θέατρο μέσα στο θέατρο. Επιλογή που αμέσως-αμέσως βάζει σε δοκιμασία την ιδεολογία του βλέμματος, την έννοια των ορίων, τη ρουτίνα  της θέασης και των επιτελεστικών σωμάτων, προκειμένου να προκαλέσει, να αλλάξει, να μετατοπίσει δεδομένα.

Read More

Θεατρική Θεσσαλονίκη (π)άνω-κάτω

Μια από τις βασικές διαφορές ανάμεσα στη θεατρική Αθήνα και στη θεατρική Θεσσαλονίκη, πέρα από τον προφανή όγκο των παραγωγών, είναι και το γεγονός ότι στην Αθήνα η διαμόρφωση της θεατρικής κίνησης δεν ορίζεται ούτε ρυθμίζεται ούτε επηρεάζεται από κάποιο συγκεκριμένο φορέα. Είτε λειτουργεί το Εθνικό Θέατρο, για παράδειγμα, είτε όχι, η θεατρική ζωή θα συνεχίσει να είναι αυτή που είναι.

Read More

Τι θέατρο ζητά ο 21ος αιώνας;

Τα ευρωπαϊκά έθνη στέκονται, αυτή τη στιγμή, στο κατώφλι μιας δεύτερης μοντερνικότητας, πολύ διαφορετικής όμως από τη μοντερνικότητα του  έθνους-κράτους που αναπτύχθηκε στην καρδιά της (μοντέρνας) Βιομηχανικής Επανάστασης και επιβίωσε σε όλη σχεδόν τη διάρκεια του 20ού αιώνα.

Read More