Όλος ο κόσμος ένα πατάρι



Η γυμνή σκηνή ανέκαθεν πυρπολούσε τη φαντασία των καλλιτεχνών. Και ο λόγος απλός: αφήνει τη φαντασία να πετάξει. Κάτι θα ήξερε, υποθέτω, ο μεγάλος Καλδερόν όταν είχε πει ότι το θέατρο είναι δυο σανίδια και ένα πάθος. Όπως κάτι παραπάνω θα ήξερε και ο Γάλλος μοντερνιστής Κοπώ, καθώς και ο Αμερικανός μοντερνιστής Θόρντον Γουάϊλντερ, ο Βραζιλιάνος Μπόαλ, όπως και ο Τσικάνο Λουί Βαλτέζ, όλοι ένθερμοι θιασώτες της συγκεκριμένης αισθητικής.
Share:

Μια παρθένα πόρνη


Η Σαλώμη, η μονόπρακτη τραγωδία του ιδιοφυούς όσο και εκκεντρικού δανδή Όσκαρ Ουάιλντ, γραμμένη το 1891 πρώτα στα γαλλικά, είναι εμπνευσμένη από τη γνωστή βιβλική ιστορία, όπου η θετή κόρη του Ηρώδη ζητά την κεφαλή του Ιωάννη του Βαπτιστή επί πίνακι, ως ανταμοιβή για το γεγονός ότι χόρεψε μπροστά του τον «Χορό των εφτά πέπλων».
Share:

Μολιερικό κοσμοθέατρο: Δον Ζουάν στο «Βασιλικό»




O Δον Ζουάν είναι το λιγότερο μολιερικό έργο, υπό την έννοια ότι ελάχιστα μοιάζει με τα έργα που γράφει την ίδια περίοδο (Σχολείο γυναικών 1665 και Ταρτούφος 1664). Είναι ένα έργο κτισμένο επάνω στη λογική των επεισοδίων κι όχι των πράξεων/σκηνών. Δεν ακολουθεί τις τρεις ενότητες, το ευαγγέλιο των Γάλλων κλασικιστών, και παράλληλα έχει ένα πρωταγωνιστή που κάθε άλλο παρά σέβεται τους ηθικούς κώδικες της εποχής, ένα δεινό περφόρμερ της απιστίας, του οποίου κάθε ερωτικό στόρι, αφού ολοκληρωθεί, σηματοδοτεί και το συμβολικό του θάνατο, μέχρι να ξαναγεννηθεί μέσα από τα μάτια κάποιας επόμενης ερωμένης.
Share:

Παιδικό θέατρο για όλους


 


Παρ’ όλη την πληθώρα παραστάσεων για παιδικό και νεανικό κοινό, οι κριτικές που τους αφιερώνονται είναι ελάχιστες. Και ο λόγος είναι απλός. Οι περισσότεροι κριτικοί δεν πατάνε το πόδι τους να δουν τι γίνεται, γιατί θεωρούν  πως εκεί δεν μπορούν να εφαρμόσουν τις αρχές και τα κριτήρια που γνωρίζουν περί καλού και κακού θεάτρου. 
Share:

Μετά το κράτος η αυτοκρατορία

 
-->



Στο κείμενο (Αυτοκρατορία) που κατέθεσε στο ΚΘΒΕ ο Γιώργος Βέλτσος για να γίνει παράσταση, και στο παραστασιακό γεγονός που υπέγραψε ο Μιχαήλ Μαρμαρινός και που φιλοξενήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής 2, όλα εκτυλίσσονται στα όρια: θεάτρου, ιδεολογίας, τάξης και κατανόησης.
Share:

Υπάρχει πολιτικό θέατρο σήμερα;


Mέχρι τώρα έχουμε ακούσει για το τέλος της ιστορίας, της ιδεολογίας, της εθνικότητας, της ταυτότητας, και άλλα πολλά. Kαι διερωτώμαι: μήπως σε όλη αυτή τη θανατολογία θα μπορούσαμε να προσθέσουμε και το τέλος του πολιτικού θεάτρου; Η απάντηση εξαρτάται από το τι περιμένει κάποιος από ένα τέτοιο θέατρο. Και εξηγούμαι, έχοντας ως αφορμή την Αυτοκρατορία του Γ. Βέλτσου που παίζεται τώρα στο Μέγαρο Μουσικής, σε σκηνοθεσία Μ. Μαρμαρινού.
Share:

Τι είναι η πατρίδα; Στο Black Box μια πολιτική stand up comedy

 




Η προσωρινή αναστολή της λειτουργίας της εφημερίδας κράτησε στο συρτάρι μου ορισμένες κριτικές παραστάσεων που θεωρώ άδικο να μην δημοσιευτούν, έστω και με κάποια καθυστέρηση. Άλλωστε, το ότι δεν παίζονται στη Θεσσαλονίκη, δεν σημαίνει ότι δεν παίζονται αλλού, όπως στην Αθήνα, ας πούμε. Παράδειγμα, η Πατριδογνωσία, μια περφόρμανς που αγγίζει ένα σύνθετο ζήτημα, στο οποίο υπεισέρχονται λογής-λογής παράγοντες, ιδεολογικοί, κοινωνικοί, οικονομικοί, προσωπικοί. Ιδίως τα τελευταία χρόνια, έχει ανοίξει ένα τεράστιο κεφάλαιο που θέτει σε αμφισβήτηση πολλά κεκτημένα του μοντερνίστικου έθνους-κράτους.
Share:

Ανεπίδοτο κατηγορώ κι ένα υστερόγραφο (στο Black Box)



Επειδή ακριβώς ο μονόλογος είναι μια πολύ μοναχική και αποκαλυπτική δοκιμασία, για να σταθεί στη σκηνή χρειάζεται  και το πολύ δυνατό κείμενο, και την πολύ δυνατή ερμηνεία και την εμπνευσμένη σκηνοθεσία. Διαφορετικά τιμωρεί ή, στην καλύτερη περίπτωση, δεν πείθει. Κι αυτό συνέβη στο «Αρτώ/Βαν Γκογκ, ο αυτόχειρας της κοινωνίας», που είδα στο Black Box.
Το κείμενο
Καταρχάς δεν μ’ έπεισε το κείμενο της παράστασης. Το έχω γράψει πολλές φορές. Δεν είναι όλα τα κείμενα για το σανίδι. Δεν έχει σημασία για πιο πράγμα μιλούν. Σημασία έχει τι θεατρική θερμοκρασία απελευθερώνουν. Και τι έγινε που ακούσαμε ξανά το γνωστό στόρι για το κομμένο αυτί του Βαν Γκογκ; Ποια δραματουργική ανάγκη οδήγησε τη σκηνοθεσία να το κολλήσει στη διάλεξη του Αρτώ; Να φωτίσει, τι; Άσε δε που και για την ίδια τη διάλεξη έχω επιφυλάξεις. Εντάξει, ανήκει στον Αρτώ, αλλά δεν νομίζω πως αποκαλύπτει κάτι ουσιαστικό γι’ αυτό τον «τρελό» που έλεγε μεγάλες αλήθειες, γι’ αυτόν τον  εμπνευσμένο νου που αναζήτησε ένα θέατρο πέρα από τις λέξεις, πέρα από τη λογική και την τάξη, ένα θέατρο της σκληρότητας. Γι’ αυτόν που μίλησε για το τέλος των αριστουργημάτων και την ανάγκη ενός θεάτρου πιο παροντικού και άμεσου.
Για την ιστορία να προσθέσω ότι η διάλεξη που επιλέχτηκε δόθηκε μόλις ο Αρτώ βγήκε από το ψυχιατρείο. Ήταν η πρώτη επαφή του με τους «φυσιολογικούς» συμπατριώτες του, το 1947. Εκεί ο Αρτώ μιλά για την αυτοκτονία του Βαν Γκογκ, την υπερασπίζεται και παράλληλα κατηγορεί τους υπαίτιους, που θεωρεί ότι βρίσκονται μέσα στο ακροατήριο. Είναι αυτοί που ήρθαν για να ακούσουν τον «άλλο», τον εκτός συστήματος να απευθύνεται σε αυτούς, τους εντός συστήματος που απλώς ικανοποιούνται με το να φαντάζονται τον εαυτό τους εκτός ή να χειροκροτούν εκείνους που είναι εκτός.


Η παράσταση
Η Ιόλη Ανδρεάδη, που υπογράφει τη σκηνοθεσία, πιστεύω πως κινήθηκε σε λάθος κατεύθυνση. Αντί να επιδιώξει να βρει λύσεις που θα αναδείκνυαν τις όποιες σκοτεινές και απρόβλεπτες πτυχώσεις μπορούσε να κρύβει η σκηνική σύνθεση, τις ανάσες και τους ρυθμούς της, επέλεξε το μονοσήμαντο δρόμο της γραμμικής παράταξης των επεισοδίων. Δεν είμαι σκηνοθέτης, αλλά ως θεατής είχα ανάγκη να αφουγκραστώ τον εσωτερικό σφιγμό των αποσπασμάτων που συνέθεταν το κείμενο της παράστασης. Δυσκολεύτηκα να συντρέξω με μια σκηνοθεσία πολύ «καθωσπρέπει» για δυο ιστορικά πρόσωπα όχι και τόσο «καθωσπρέπει».
Δεν μπορώ να γνωρίζω σε ποιο βαθμό ο ηθοποιός επηρέασε την ή επηρεάστηκε από τη σκηνοθεσία, πάντως ο Ιωάννης Παπαζήσης δεν κατάφερε να πλάσει σκηνικό προσωπείο. Δεν κατάλαβα τι υπηρετούσε. Διείδα νευρικότητα και σφίξιμο που οδηγούσαν σε άτσαλο, ενίοτε βέκιο παίξιμο, με κινήσεις και μορφασμούς πιο πολύ αμηχανίας παρά ερμηνείας. Αποτέλεσμα, να μην μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα με το κοινό. Παρέμεινε πολύ μόνος, με το «κατηγορώ» του Αρτώ ανεπίδοτο.
Υστερόγραφο: Ανάσα
Πριν κλείσω, θέλω να πω και δυο λόγια για μια παράσταση (τρόπος του λέγειν) που μπορεί να τέλειωσε εδώ και λίγες μέρες, όμως αξίζει να μνημονευτεί, γιατί είχε έγνοια, άποψη και μεράκι. Μιλώ για το πιο μινιμαλιστικό έργο του 20ού αιώνα, γραμμένο το 1969 από τον Μπέκετ, ο οποίος, αφού είχε αρχίσει πρώτα  ν’ αποδομεί το σώμα, αφαιρώντας του χέρια, πόδια, κεφάλια, τώρα φτάνει εκεί όπου δεν υπάρχει παραπέρα. Μιλώ για την «Ανάσα». Την αφετηρία και το τερματικό της ζωής. Μια εισπνοή και μια εκπνοή. Μια στιγμή. Ελάχιστα δεύτερα. Και στο μεσοδιάστημα κάτι που μοιάζει με ζωή, που την ελέγχουν άλλοι.


Το παράτολμο εγχείρημα το υπογράφει ο Τριαντάφυλλος Μποσταντζής, σε συνεργασία με την ομάδα Svoradov --και αυτό στο Black Box, το καλύτερο και πλέον ψαγμένο θεατρικό καταφύγιο αυτή τη στιγμή στη Θεσσαλονίκη. Σωστή και λειτουργική η ιδέα της σκηνοθεσίας να ακουμπήσει στο αφήγημα του Άουσβιτς, εκεί όπου έσβησαν εκατομμύρια ανάσες. Διαφωτιστικά και τα σχόλια του θεωρητικού του πολιτισμού Αντόρνο, με τα οποία αρχίζει την πρώτη από τις τέσσερις εκδοχές του event ο σκηνοθέτης, έχοντας ως σταθερό φόντο τα θανατερά ενσταντανέ της βιντεοπροβολής, απόλυτα ευθυγραμμισμένα με το εικαστικό σχόλιο των σκουπιδιών στον χώρο του θεάτρου σε σχήμα σβάστιγγας: η ανάσα του πολιτισμού χαμένη στις αναθυμιάσεις των σκουπιδιών. Και κάπου ανάμεσά τους, ένα ζωντανό γλυπτό, η Ιωάννα Λιούτσια, μοναδικό τεκμήριο ότι κάποιος ακόμη αναπνέει. Για πόσο;


Συμπέρασμα: Ένα χάπενινγκ που άφησε πίσω την ανάσα του (χωρίς αποσμητικό)  για να θυμόμαστε. Έστω και σαν υστερόγραφο.
Πρώτη δημοσίευση: Παράλλαξη 5/02/2015
: http://parallaximag.gr/parallax-view/anepidoto-katigoro#sthash.B77irokS.dpuf
Share:

Περί προδοσίας: Πίντερ στο ΚΘΒΕ και Λεμουάν στο Black Box

 




H παράσταση του έργου του Πίντερ Προδοσία (Υπερώο, ΚΘΒΕ), δεν πρόλαβε να μαθευτεί και ένα ατύχημα οδήγησε στην ακύρωσή της. Πρόλαβα να τη δω, και η άποψή μου είναι ότι η σκηνοθέτιδα Γλυκερία Καλαϊτζή μπήκε καλά διαβασμένη να αντιμετωπίσει τις ιδιαιτερότητες του πιντερικού λόγου, όλες εκείνες τις μυστηριώδεις παύσεις, τα ατελείωτα ερωτηματικά και τα ρυθμικά σκαμπανεβάσματα των δρωμένων του. Έδειξε ότι ήξερε εξαρχής τι ήθελε. Ήθελε έναν Πίντερ όσο γίνεται πιο προσιτό και αναγνωρίσιμο. Ορθή σκέψη.
Share:

Αναγνώστες

Translate

ΣΑΒΒΑΣ ΠΑΤΣΑΛΙΔΗΣ / SAVAS PATSALIDIS

ΣΑΒΒΑΣ ΠΑΤΣΑΛΙΔΗΣ / SAVAS PATSALIDIS

CURRICULUM VITAE (CV)/ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Critical Stages/Scènes critiques

Critical Stages/Scènes critiques
The Journal of the International Association of Theatre Critics

USEFUL LINKS/ ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

ARTICLES IN ENGLISH

ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΚΡΙΤΙΚΕΣ / ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΕΣ-CURRENT REVIEWS (in Greek)

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ (FOR GENERAL READING)

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΑΡΘΡΑ (SCHOLARLY PUBLICATIONS--in Greek)

Περιεχόμενα

Αρχειοθήκη ιστολογίου

Recent Posts